آیه نور در تفاسیر عرفانی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 3,977

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

MATNPAGOOHI07_009

تاریخ نمایه سازی: 8 مرداد 1398

چکیده مقاله:

هدف از این مقاله، بررسی آیه 35 سوره نور که آن را پیچیده ترین مثل قرآنی شمرده اند، در تفاسیر عرفانی و صوفیانه است. این پژوهش نشان میدهد که ابهام در تفسیر این آیه از مرجع ضمیر ها در مثل نوره آغاز میگردد که تفسیر و تاویل الفاظ استعاری و تمثیلی آیه بر شاکله آن مصداق ضمیر شکل میگیرد. درباره لفظ نور در االله نور السموات و الارض علاوه بر قرائت اسمی مشهور، دو خوانش دیگر یعنی قرائت فعلی نور و صفتی نور نیز در میان مفسران موردتوجه قرار گرفته است و راه را برای تفسیر و تاویل های گوناگون معرفت شناسی و هستی شناختی گشوده است. همچنین مفسران از صدر نخست پنج تفسیر برای ضمیر ها مطرح ساخته اند:-1 وصف حضرت محمد -2 وصف نور قرآن -3 وصف نور ایمان و معرفت -4 وصف نور نفس(قلب) مومن -5 وصف نور االله. درباره ضمیر ها در مثل نوره خرازی، تستری و میبدی از متمایلان به تفسیر محد، حسن بصری و سفیان ثوری به قرآن، جنید بغدادی به نور معرفت و ایمان، واسطی و قشیری و جوزجانی به نفس و قلب مومن بوده اندغزالی، دارالشکوه، حلاج و مفسران وحدت وجودی چون نیمدهی و عبدالرزاق کاشانی نیزمرجع ضمیر را نور مطلق االله میدانند. دو رویکرد در این تفاسیر قابل مشاهده است: رویکرد تفسیر انسانی با توجه به تفسیر مرجع به حضرت محمد یا قلب مومن که شیوه غالب مفسران اولیه است و رویکرد تفسیر الهی باتوجه به تفسیر مرجع به نور الهی که درغزالی و دارالشکوه و مفسران وحدت وجودی دیده میشود. در میان این تفاسیر ارجاع لفظ هابه محمد در فراتاریخی و ازلی کردن شخصیت پیامبر نقش بارزی داشته است که ابوسعید خراز و مقاتلبن سلیمان از مهم ترین مفسران در شکل گیری این اندیشه هستند.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

مصطفی خورسندی شیرغان

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی.

علی اصغر باقری

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی.