بررسی همسانی های دو آیین میترایی و اهل حق از منظر اسطوره شناسی

آیین میترا از کهن ترین آیین های هند و ایرانی است که از ورود آریایی ها به ایران تا سده های بعد و حتی تا امروز، نشانه های از آن در ساختار فرهنگی و اجتماعی ایران به چشم می خورد. بسیاری از پژوهشگران در عرصه اسطوره شناختی و مردم شناسی دینی بر این باورند که عناصر و مولفه های معتنابهی از دین میترایی در تار و پود ادیان، فرقه ها و باورهای مردم ایران ریشه دوانده است، به طوری که پویایی، حیات و سرزندگی اینآیین به نحوی متصل و ملتصق با دیگر فرهنگ ها، بیشتر صیانت شده و بارور مانده است. به طور مشخص یکی از آیین های متاثر از میترایی، موسوم به آیین اهل حق است. این آیین در برخی از مناطق ایران رایج است. و دارای ویژگی هایی هست که توانسته است با عناصر میترایی همبستگی و پیوند وثیق داشته باشد و به نحویی عوامل و عناصر این دو در هم تنیده و متلازم هستند که انفکاک و تشخیص این دو تقریبا غیر ممکن به نظر می رسد. اکنون پرسش این است که کدام وجه یا وجوه عناصر میترایی بر شاکله و ساختار اهل حق تاثیری ژرف گذاشته است. به منظور پاسخ گفتن به این پرسش با روش اسنادی و با بررسی نظریات محققان درباره دو آیین، جنبه های تشابه آنها استخراج شده است. مفروضا میتوان چنین گفت که چگونگی تشرف به آیین مهر و باور به نوع زایش میترا و برخی مناسک و باورهای آن در فرقه اهل حق تاثیر بیشتری داشته است.

کلیدواژه ها:

دین ، اسطوره ، بررسی تطبیقی ، آیین میترا ، آیین اهل حق