بررسی اعتبار قاعده تلف مبیع قبل از قبض

عقد بیع به عنوان نمونه بارز عقود معوض تملیکی، دارای دو اثر است: انتقال مالکیت که اثر مستقیم عقد است و تعهد به تسلیم عوض معین در مقابل عین دریافتی که اثر غیر مستقیم عقد می باشد. اثر مهم تسلیم، انتقال ضمان معاوضی از عهده فروشنده به عهده خریدار است؛ زیرا پس از تسلیم، بیع تمام شده محسوب می شود و تلف مبیع، دیگر ارتباطی به فروشنده ندارد؛ ولیکن قبل از تسلیم، اگر مبیع بدون اهمال و تقصیر بایع، در اثر حادثه خارجی تلف گردد، با وجود این که عقدی مثل بیع از عقود تملیکی است، از کیسه فروشنده است و او باید ثمنی را که در برابر مال تلف شده، گرفته است، به خریدار پس دهد. چرا که با منفسخ شدن عقد بیع، رابطه حقوقی که بین بایع و مشتری بوده، از بین رفته و همانطوری که بایع توانایی تسلیم مبیع را ندارد، به طریق اولی مشتری نیز تعهدی نسبت به پرداخت ثمن معامله نخواهد داشت. این امر، ریشه در قاعده فقهی «کل مبیع تلف قبل قبضه، فهو من مال بایعه» دارد که در ماده 387 قانون مدنی نیز مورد توجه و امعان نظر قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

تلف ، مبیع ، ثمن ، تسلیم ، قبض