لزوم توجه به خسارات ناشی از عدم النفع در قضاوت عادلانه (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، فقه امامیه، حقوق انگلیس و قواعد متحد الشکل تجاری آمریکا)

با توجه به تقسیم خسارات مادی به مال موجود و عدم النفع، یکی از مسائل مهم در حوزه نقض قرارداد و شبه جرم، موضوع «عدم النفع» می باشد، که به دلیل تفاوت دیدگاه های فقهی حقوقی در مضمونه بودن آن و همچنین خلط میان این مفهوم با مفاهیم مشابه به ویژه «تفویت منفعت»، آراء متعارضی از سوی مراجع قضایی صادر گردیده است. هر چند که قول مشهور فقها - برخلاف حقوقدانان - بر غیر قابل مطالبه بودن خسارات ناشی از عدم النفع می باشد، اما با توجه به اینکه نفع، اولاً؛ تابع بازار (عرضه و تقاضا) است و ثانیاً؛ با لحاظ مفهوم موضوعی آن رجوع به عرف مسلم جامعه در تشخیص آن ضرورت دارد، عدم النفع محقق الحصول ضرر محسوب شده و قابل مطالبه است. در پژوهش حاضر، سعی شده است ضمن شاره ای اجمالی به مهمترین مباحث مربوط به عدم النفع از جمله تبیین مفهوم دقیق و ماهیت آن و همچنین تفکیک آن از دیگر خسارات مادی در حقوق ایران و فقه امامیه، این نوع خسارت در حقوق انگلیس و آمریکا (قواعد متحدالشکل تجاری آمریکا) مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

خسارت ، عدم النفع ، تفویت منفعت ، نقض قرارداد ، شبه جرم ، حقوق انگلیس ، قواعد متحد الشکل تجاری آمریکا