بررسی اخلاق در مقامات با تکیه بر مقامات شیخ احمد جام

علم اخلاق، علمی است که به بررسی فضایل و رذائل نفسانی می پردازد و چگونگی تدبیر نفس، رفع و دفع رذائل و ایجاد فضائل را به ما می آموزد. انسانی که از سرچشمه حقیقت و سعادت جدا گشته همواره به دنبال رسیدن به حقیقت و سعادت پایدار و دائمی بوده است. بدون تردید سازندگی درونی انسان و اصلاح و تهذیب نفس او در سعادت فردی و اجتماعی دنیوی و اخروی او نقش به سزایی دارد. موضوع عرفان، شناخت خداوند سبحان و صفات اوست و هدف آن رسیدن به توحید از طریق پرورش اخلاق و صفات نیکو است. در ادبیات اسلامی کتب فراوانی حول محور تعلیم اخلاق و آموزه های آن نگارش یافته است. از جمله این کتب، مقامات را می توان نام برد. مقامات شرح حال بزرگان صوفیست که اغلب توسط مریدان آن ها نوشته می شود. نویسنده آثار به شرح بزرگی ها و کرامات عرفا می پردازند. مقامات، ارزش عرفانی زیادی در تاریخ تصوف و عرفان دارند چراکه سندی مهم برای آگاهی از احوال مشایخ صوفیه و پیدایش و تکامل تصوف به شمار می روند. در این پژوهش نگارنده درصدد است تا به بررسی مضامین اخلاقی در مقامات ژنده پیل شیخ احمد جام بپردازد تا بتواند گوشه ای از مفاهیم اخلاقی مهم را در نوعی از انواع ادبی به نمایش بگذارد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در کرامات و مقامات مطرح شده از زندگی شیخ احمد جام لطایف و دقایق فراوانی از آموزه های اخلاقی قابل مشاهده است. از جمله نهی از شراب نوشی، دعوت به حلال خوری،دوری از دلبستگی به دنیا، توبه، دعوت به اعتقاد به توحید، ازدواج، نهی از سوگند، احترام به پدر و مادر، کمک به درویشان ، کنترل نفس، قناعت.

کلیدواژه ها:

اخلاق ، مقامات ، ژنده پیل ، شیخ احمد جام