میزان تاثیرگذاری سرمایه انسانی، اقتصادی و فرهنگی بر پیشرفت و رشد اقتصادی ایران

امروزه با توجه به تغییرات چشمگیر در عرصه های اجتماعی و اقتصادی پیوند اقتصاد با فرهنگ از طریق سرمایه انسانی در جوامع مختلف بخوبی بر پیشرفت کشور نمایان است. در این فرآیند سرمایه انسانی، دانش و فرهنگ مهمترین عواملی هستند که بیش از هرعامل دیگری بر روی رشد و پیشرفت تاثیرگذار می باشند. تاکنون نظریه های مختلفی از سوی اقتصاددانان و جامعه شناسان در مورد پیشرفت و توسعه درجوامع مختلف مطرح و شاخصهای آن را مورد بررسی قرار داده اند. بطور کلی اکثر نظریه ها گذر از جامعه اقتصاد سنتی به جوامع صنعتی، داشتن انباشت سرمایه ، بهره وری ، فن آوری اطلاعات ، تحقیق و توسعه ، تکنولوژی و دانش را عامل توسعه میدانند و سه شاخص امید به زندگی ، تولید سرانه و نرخ باسوادی را شاخص توسعه انسانی می شناسند. به عبارتی عامل پیشرفت، افزایش تولید ، ایجاد درآمد و دانش خلاصه می شود. در این مقاله با استفاده از آمارهای مربوط به دوره زمانی 1360-90 اثر سه متغیر مهم ، یعنی سرمایه انسانی ، اقتصادی و فرهنگی بر توسعه و پیشرفت در اقتصاد ایران براساس مدل رشد تخمین و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد سرمایه انسانی و نیروی کار با اطمینان 91 درصد بر رشد اقتصادی موثر می باشد و ارزش افزوده فرهنگودین و متغیر نسبت سرمایه گذاری آموزش عالی به تولید ناخالص داخلی با اطمینان 95 درصد نیز معنیدار شده است. نتایج نشان می دهد، تأثیر رشد سرمایه انسانی با توجه به ضرایب 0/11 فرهنگ و دین 0/16 درصد منجر به افزایش رشد تولیدکشور خواهد شد و تأثیر نسبت سرمایه گذاری آموزش عالی به تولید در مدل برآورد شده منفی 0/12- است که به این معنا است که سرمایه گذاریدر آموزش عالیدرکشور ، رشد تولید را به طور معکوس تحت تأثیر قرار داده است.

کلیدواژه ها:

توسعه ، سرمایه اقتصادی ، سرمایه انسانی ، ارزش افزوده ، رشد اقتصادی و تولید