بررسی مدیریت محیط زیست تالاب بامدژ با استفاده از AHP و SWOT و ارائه راهکارها و پیشنهادات

مروری بر وضعیت موجود تالاب های ایران نشان می دهد که بسیاری از آنها در اثر عدم وجود شاخص های مدیریتی، مدیریت غیر کارآمد، بهره برداری نامعقول، تغییر کاربری و تبدیل زمین های تالابی به زمین های کشاورزی، سدسازی، شکار و صید غیرقانونی، صدور مجوزهای قانونی شکار بیش از حد توان، کم آبی و خشکسالی، اجرای طرح های عمرانی، و از بین رفتن تالاب های ایران شده است از جمله این تالاب ها تالاب بامدژ می باشد که با وسعتی حدود 4000 هکتار در جنوب غربی خوزستان واقع است. تالاب بامدژ از رودخانه های دز و کرخه و به طور عمده از رودخانه شاور تغذیه می کند. هدف از تحقیق ارائه استراتژی های مدیریت زیست محیطی تالاب بامدژ با استفاده از AHP و SWOT می باشد و اهداف فرعی که شامل نقاط قوت اکوسیستم تالاب بامدژ، تعیین نقاط ضعف اکوسیستم تالاب بامدژ و تعیین فرصت ها و تهدیدها، ارائه برنامه ی مدیریتی کارآمد با لحاظ کردن ملاحظات زیست محیطی و غیره پرداخته شد. معیارها شامل تعیین حقابه تالاب، ممنوعیت صید پرندگان، ممنوعیت صید آبزیان، بارش، مدیریت خشکسالی، دما، تعیین حریم تالاب، فون، فلور، خاک می باشند. جهت تعیین بهترین کاربری برای منطقه از روش AHP و نرم افزار Expert choice استفاده شد. مقایسه ی زوجی بین مجموعه ها برای وزن دهی انجام گرفت سپس با استفاده از روش SWOT و بررسی های میدانی، نقاط قوت و ضعف درونی منطقه و همچنین فرصت ها و تهدیدات بیرونی مشخص شدند در نهایت استراتژی هایی جهت رفع نقاط ضعف و تهدیدات و همچنین تقویت نقاط قوت و فرصت های موجود اتخاذ گردید. این استراتژی ها به ترتیب اولویت نمره دهی شده و در برنامه مدیریت محیط زیست تالاب بامدژ مدنظر قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق، که در سال 1392 به انجام رسید تعیین حقابه تالاب با امتیاز 04 / 22 درصد بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. یعنی در برنامه ی مدیریت جامع باید در اولویت تصمیم گیری ها قرار داده شود.

کلیدواژه ها:

تالاب بامدژ ، مدل AHP و SWOT ، محیط زیست ، تهدیدها ، قوت ها ، ضعف ها ، فرصت ها ، مدیریت