بررسی فقهی اخذ مالیات مضاعف بر صنایع و واحدهای اقتصادی آلاینده

امروزه مسائل و مشکلات زیست محیطی به دغدغه ای جهانی تبدیل شده است و کشور ما نیز با داشتن مشکلاتی همچون آلودگی هوای شهرهای بزرگ و صنعتی، آلودگی منابع آبی سطحی و زیرزمینی، نابودی جنگل ها و مراتع، آلودگی خاک ناشی از کودهای شیمیایی و دفن زباله و غیره، از این دغدغه بی بهره نیست. مالیات های زیست محیطی از جمله ابزارهای کنترل آلودگی ها است که نسبت به سایر ابزارها به لحاظ اقتصادی دارای کارآیی برتر است و در عمل نیز کشورهای متعددی از آن بهره برده اند. در بررسی امکان سنجی اخذ این نوع مالیات به لحاظ فقهی، اگرچه در خصوص اهمیت حفاظت از محیط زیست و منع از تخریب آن و ایجاد آلودگی، آیات و روایات متعددی در متون دینی وارد شده است ولی با توجه به تغییر ماهیت و کمیت و کیفیت آلودگی های زیست محیطی باید گفت که مساله آلودگی های زیستی از مسائل مستحدثه است و در بیان حکم آن باید علاوه بر تنقیح مناط آیات و روایات وارده، از قواعد فقهی نیز بهره برد. به طور خلاصه نتایج این پژوهش نشان می دهد که وضع این مالیات در کشور با توجه به حدود اختیارات حاکم شرع و یا از باب جبران ضرر و یا تعزیر قابل توجیه است ولی جواز موارد مشروع مصرف درآمدهای حاصل از این مالیات، بر اساس مبنای توجیه شرعی آن متفاوت خواهد بود.

کلیدواژه ها:

آلودگی های زیست محیطی ، مالیات زیست محیطی ، مالیات مضاعف ، صنایع آلاینده ، مبانی فقهی و شرعی