بررسی کانون های آلودگی شیر خام از مرحله دوشش تا تحویل به کارخانه در استان های کرمانشاه،لرستان و فارس

کیفیت شیرخام در طی چرخه تولید تا رسیدن به کارخانه و مکان فرآوری، تحت تاثیر عوامل متعددی قرار گرفته ودچار تغییرات زیادی می گردد. تغییرات میکروبی و شیمیایی باعث اختلال در مراحل فرآوری، کاهش طول ماندگاری محصولات لبنی و به خطر افتادن سلامت جامعه مصرف کنندگان می شود. شناسایی عوامل اصلی و فرعی آلوده کننده شیر خام ، بررسی روند تغییرات بار میکروبی، اسیدیته و pH شیرخام در مقاطع مختلف نمونه گیری در گاوداری های سنتی و صنعتی و مراکزجمع آوری شیر و ارائه پیشنهاد جهت کاهش آلودگی های میکروبی شیر خام در استانهای تحت پوشش در این مطالعه مورد نظر بوده است. در این طرح روند تغییرات کیفی شیر خام از مرحله دوشش تا زمان تحویل به کارخانه با تعیین شمارش کلی باکتری ها، شمارش باکتری های کلی فرم ، شمارش باکتری اشریشیا کلی ، اندازه گیری اسیدیته و pH مورد بررسی قرار گرفته و اثرات عواملی از قبیل فصل تولید، ظرفیت مراکز جمع آوری شیر و مراحل مختلف نگهداری و حمل شیر بر روی کیفیت باکتریولوژیکی شیرخام بررسی شد و کانون های مهم آلودگی تعیین گردید. مراکز جمع آوری شیر با ظرفیت های بیش از 3 تن، بین 5/1 تا 3 تن و کمتر از 5/1 تن به ترتیب به عنوان مراکز با ظرفیت زیاد، متوسط و کم در سطح استانهای تحت پوشش انتخاب شدند. سپس از هر گروه سه مرکز یا دامدار به صورت تصادفی انتخاب شد، و از مراحل مختلف تولید شیر در طول چهار فصل سال نمونه گیری به عمل آمد. مراحل مختلف تولید در دامداری های صنعتی شامل دوشش شیر از پستان دام، ماشین شیردوش، شیرسردکن و ماشین حمل شیر در محل سکوی دریافت کارخانه بود. برای دامداری های سنتی این مراحل شامل برداشت شیر از پستان دام، ماشین شیردوش، مخزن شیر در محل دامداری، تانکر مرکز جمع آوری و ماشین حمل شیر در محل سکوی دریافت کارخانه بود. آزمایش های بار میکروبی، شمارش کلی فرم، شمارش اشریشیاکلی، تعیین میزان اسیدیته و pH بر روی نمونه ها انجام شد و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش GLM مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده می توان چنین استنباط کرد که بار میکروبی شیرخام از زمان شیردوشی به بعد بطور مستمر افزایش یافته و در مورد دامداری های سنتی با مخلوط شدن شیرهای مختلف با کیفیت میکروبی متنوع در مراکز جمع آوری شیر، این افزایش تشدید می گردد.

کلیدواژه ها:

بار میکروبی ، شمارش کلی فرم ، شمارش اشریشیاکلی ، تعیین میزان اسیدیته و pH ، گاوداری های سنتی و صنعتی ، مراکزجمع آوری شیر