اثر حفاظتی عصاره آبی سماق بر آسیب های کبدی القاشده با تتراکلروکربن در موش صحرایی نر

سابقه و هدف : آسیب های کبدی ناشی از مواد شیمیایی و سمی و برخی داروها اثرات سوئی بر متابولیسم بدن دارد. CCl4 یا تتراکلروکربن یک هپاتوتوکسین قوی و پرکاربردترین ماده ای می باشد که برای القای کبدی در نمونه حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد. اثر آسیبی CCl4 با التهاب شناخته می شود .در سال های اخیر، بررسی های زیادی در ارتباط با اثر گیاهان دارویی در پیشگیری و حفاظت در برابر مسمومیت های کبدی صورت گرفته است. همچنین برخی مطالعات بیان کرده اند سماق دارای اثرات ضدالتهابی، آنتی اکسیدانی و کاهندگی سطح پراکسیداسیون لیپیدی می باشد. هدف از این مطالعه اثر حفاظتی عصاره آبی سماق بر آسیب های کبدی القا شده با تتراکلروکربن می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه35 موش صحرایی نر 60روزه نژاد ویستار(N=7) با وزن20 ±220 گرم مورد استفاده قرار گرفت. این 35 موش در 5 گروه تقسیم بندی شدند.گروه اول کنترل سالم که دریافت کننده نرمال سالین بودند ،گروه دوم گروه آسیب کبدی با دریافت ccl4 و گروه سوم تا پنجم علاوه بر آسیب کبدی با CCl4 به ترتیب دریافت کننده دوزهای 200،100و400 میلی گرم بر کیلوگرم وزن موش . این موش ها از مرکز تحقیقات طب تجربی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند خریداری شدند و جهت تطابق با محیط جدید به مدت 2 هفته در شرایط استاندارد آزمایشگاهی نگهداری شدند. مداخله با نرمال سالین و عصاره سماق در گروه های مورد مطالعه 21 روز به صورت هر روز گاواژ cc1 به طول انجامید.در روز بیست ویکم القای آسیب کبدی به وسیله گاواژ cc1 CCl4انجام شد و 72ساعت بعد پس از بی هوشی موش‎ها به وسیله کتامین (80mg/kg) و زایلازین (10mg/kg) و خونگیری از قلب، سرم جدا شده و پارامتر‎های بیوشیمی شامل آنزیم‎های کبدی (الکالین فسفاتاز،الانین ترانسفراز و اسپارتات ترانسفراز ) با استفاده ازکیت های پارس آزمون (تهران-ایران) و دستگاه Prerstig 24i(Tokyo Boeki)اندازه گیری شدند. نتایج پس از جمع آوری وارد نرم افزار SPSS ورژن17 و بوسیله آزمون آماری ANOVA و کروسکال والیس و تست توکی در سطح معنا داری 0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در این بررسی سطح سرمی آنزیم‎های کبدی(AST،ALT،ALP )در گروه آسیب کبدی نسبت به گروه کنترل سالم به طور معناداری (P<0.05) افزایش یافته بود. از طرفی در گروه های دریافت کننده عصاره سماق کاهش معناداری(P<0.05) در میزان این شاخص‎ها صورت وابسته به دوز وجود داشت. به طوری که درمان با عصاره سماق(mg/kgbw400) به طور قابل توجهی باعث کاهش آنزیم های کبدی در موش‎های آسیب کبدی به وسیله ccl4 شد. نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که استفاده از عصاره ابی سماق به طور کلی در پیشگیری و درمان آسیب‎ های کبدی ناشی از مواد شیمیایی و دارویی ، موثر می باشد و با بررسی های بیشتر امید است که بتوان در آینده از آن به عنوان یک مکمل دارویی جهت پیشگیری و درمان از این عارضه بهره گرفت.

کلیدواژه ها:

سماق ، آسیب کبدی ، آنزیم های کبدی ، تتراکلروکربن(CCl4)