بررسی شیوه های حکمت سرایی و بیان پند در شاهنامه

ادبیات معرفت گرای فارسی از آغازتاریخ فعالیت خود، با پند و حکمت همراه بوده و به مرحلهای از رشد نایل شد که در خدمت تعالی و رشد فرد و جامعه درآمد. شعر فارسی از ابتدای دوره تکامل خویش، دارای مضامین پندآموز و حکمت آمیز بسیار بوده و حکمت سرایی، از شیوه های مهم و موث6ر در مقوله تعلیم و تربیت محسوب شده و میشود که اشعار فردوسی حکیم ازجمله نمونه های والای حکمت سرایی است. با توجه به اینکه حکمت در شاهنامه بسیار گسترده بوده و امکان بررسی تمام جنبه های آن وجود ندارد لذا این پژوهش باهدف بررسی شیوه های حکمت سرایی و بیان پند و حکمت در شاهنامه فردوسی به رشته تحریر در آمده است. با توجه به هدف، نوع و ماهیت نظری این مقاله، روش تحقیق در آن، بر اساس راهبرد و مسیر اجرا با رویکرد توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر داده های کتابخانه ای است. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که حکیم توس، به دلیل تاثیرگذاری بیشتر پندها و حکمتهایش در خوانندگان و شنوندگان اثر حماسی و ادبی اش، از روش های گوناگون مستقیم و غیر مستقیم استفاده نموده است که میتوان: به روشهایی مانند پرسش و پاسخ، نامه نگاری، داستان سرایی و فضاسازی مناسب در داستان، ضرب المثل، تکرار مطالب و اصطلاحات، تمثیل، ارسال المثل، ارائه الگوی مناسب، براعت استهلال(خوش آغازی)، روایتگری و بیان پند از زبان تیپ ها، شخصیتهای گوناگون و سایر موجودات، اشاره نمود.

کلیدواژه ها:

شیوه های بیان ، پند ، حکمت سرایی ، شاهنامه ، فردوسی.