بررسی تاثیر تاریخ های مختلف کشت و ایزوفلان بر روی تثبیت نیتروژن و گره زایی سه رقم یونجه یکساله

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کشت،سال و ایزوفلاون جنستین بر روی تثبیت نیتروژن و گره زایی ، سه رقم یونجه یک ساله آزمایشی در شرایط مزرعه ای در سال های 1381-1382 به مدت دو سال انجام گرفت. در این آزمایش از سه گونه یونجه یکساله Medicago polymorpha, M. radiata,M. rigidula که با مناطق سرد و معتدله سازگاری دارند استفاده شد.تاریخ کشت در سه سطح اول و دهم و بیستم اسفند ماه به عنوان کرت های اصلی و گونه های یونجه یک ساله بعنوان کرت های فرعی و جنستین در دو سطح 0 و 20 میکرومول در لیتر در کرت های فرعی فرعی در نظر گرفته شد.آزمایش در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت . نتایج حاکی از این بود که در سال اول با توجه به مناسب تر بودن شرایط دمائی در آغاز فصل رشد ،گونه های یونجه یکساله رشد و نمو ،گره زایی و تثبیت نیتروژن بهتر و بیشتری نسبت به سال دوم که در ابتدای فصل رشد دمای نامناسب در مدت طولانی تری حاکم بوده،داشته است. ارقام از لحاظ تثبیت نیتروژن و گره زایی و سایر صفات مورد بررسی تفاوت معنیداری داشته و گونه M.polymorpha نسبت به گونه های دیگر از نظر میزان تثبیت نیتروژن و گره زایی، میزان ماده خشک ریشه و درصد نیتروژن برتر بوده و توانایی بیشتری درتثبیت نیتروژن داشته است.در تاریخ کشت سوم با مطلوب تر شدن دمای هوا و خاک، بیشترین مقدار گره زایی و تثبیت نیتروژن، در گونه های یونجه یکساله مشاهده گردید اما در تاریخ کشت اول به دلیل تاثیر دمای پائین هوا و خاک بر روی رشد و نمو ،گره زایی و تثبیت نیتروژن، کمترین میزان گره زایی و تثبیت نیتروژن را گونه های یونجه یکساله داشته اند. استفاده از جنستین ( 20 میکرومول در لیتر ) در مقایسه با شاهد ( 0 میکرومول در لیتر ) تاثیر افزاینده ای بر روی گره زایی و تثبیت نیتروژن در گونه های یونجه یکساله داشته است.که حاکی از اثر تعدیل کنندگی جنستین و کاهش تاثیر منفی دمای پائین محیط بر روی گره زایی و تثبیت نیتروژن یونجه یکساله می باشد. بررسی اثرات متقابل تیمارهای اعمال شده ،نشان داد که استفاده از جنستین در تاریخ کشت اول در تمام گونه های مورد بررسی باعث افزایش گره زایی و تثبیت نیتروژن شده ،که این امر مؤید تاثیر جنستین در ایجاد مقاومت به سرما ،برای بهبود گره زایی و تثبیت نیتروژن گونه های یونجه یکساله در شرایط مزرعه می باشد. لذا استفاده از سیستم Ley farming در مناطقی که در فصل رویش دمای هوا و خاک پائین بوده به شرط تلقیح یونجه های یکساله با ایزوفلاون جنستین،رشد خوبی داشته و تثبیت نیتروژن و گره زایی مناسبی در صورت فراهم بودن سایر شرایط خواهد داد .در این مناطق سیستم Ley farming تناوبی غله -لگوم می تواند جایگزین مناسبی برای سیستم های تناوبی رایج غله-آیش باشد.

کلیدواژه ها:

ایزوفلاون ، تاریخ کشت ، تثبیت نیترو ژن ، جنستین ، گره زایی ، یونجه یکساله