تجزیه ژنتیکی تحمل به شوری در تلاقیهای ارقام گندم نان با استفاده از تجزیه میانگین و واریانس نسل ها

نحوه توارث صفات فیزیولو ژیکی مرتبط با تحمل به شوری شامل مقدار تجمع سدیم، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم در برگ ها ی جوان گندم و عملکرد بیولو ژیک در شش نسل پایه (Bc1 ،F2 ،F1 ،P2 ،P1 و Bc2) حاصل از دو تلاقی کارچیا × نیک نژاد و شوراواکی × نیک نژاد مورد مطالعه قرار گرفتند. والدین و نسل های مربوط بعد از جوانه زنی در ظروف پتری به پلات های حاوی ماسه نرم منتقل و با محلول غذایی هوگلند حاوی کلرید سدیم و کلرید کلسیم (هدایت الکتریکی = 22/5 دسی زیمنس بر متر ) آبیاری شدند . یک ماه بعد از اعمال شوریمحتوای یونی جوانترین برگ ها و در انتهای فصل رشد وزن خشک بوته ها اندازه گیری شدند . تجزیه میانگین وزنی نسل ها مدل افزایشی- غالبیت را برای سدیم و وزن خشک در تلاقی بین کارچیا × نیک نژاد، برای سدیم، نسبت پتاسیم به سدیم و وزن خشک در تلاقی شوراواکی × نیک نژاد کافی دا نست اما، برای سایر صفات مدل های پنج پارامتری کفایت کرد . در اکثر مدل ها اثر غالبیت معنی دار و نقش مهمتری در کنترل صفات ایفا نمود . اثرات متقابل افزایشی × افزایشی و غالبیت × غالبیت در تلاقی کارچیا × نیک نژاد برای پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم معنی دار بودند اما ، در تلاقی دیگر فقط اثر متقابل غالبیت × غالبیت برای مقدار پتاسیم معنی دار شد . نتایج حاصل از تجزیه واریانس وزنی حاکی از مهمتر بودن واریانس غالبیت برای سدیم و پتاسیم در هر دو تلاقی بود . نتایج حاکی از وجود غالبیت ناچیز برای نسبت پتاسیم به سدیم بود اما، برای و زن خش ک بوته در تلاقی کارچیا × نیک نژاد غالبیت چند جهته و در تلاقی دیگر عدم وجود غالبیت برای این صفتمشاهده گردید . با مقایسه پارامتر های مختلف واریانس وجود اپیستازی مضاعف در کنترل صفات پتاسیم (در هر دو تلاقی ) و نسبت پتاسیم به سدیم در تلاقی کارچیا × نیک نژاد مشهود گشت. بنابر این برای اصلاح تحمل به شوری باید انتخاب دوره ای و به دنبال آن روش شجره ای و یا تلاقی دو والدی با یک روش انتخاب مناسب را در نظر گرفت. وجود اپیستازی غالبیت × غالبیت بیانگر لزوم به تعویق انداختن انتخاب برای تحمل به شوری تا چند نسل می باشد تا این اثرات تثبیت شوند.

کلیدواژه ها:

تجزیه ژنتیکی ، گندم ، شوری