مطالعه اجزای عملکرد و تغییرات فیزیولوژیکی گلرنگ در شرایط کشت دوم درمقایسه با زمان کاشت متداول

این مطالعه به منظور بررسی شرایط تولید گیاه روغنی گلرنگ در کشت تابستانه و مقایسه آن با کشت معمول در بهار صورت پذیرفت . اجزا عمل کرد تحت تاثیر مدیریت ، ژنوتیپ و محیط قرار می گیرند و غالبًا محقق را در توجیه علت کاهش یا افزایش عملکرد یاری می کنند . در این بررسی پنج ژنوتیپ گلرنگ شامل رقم محلی کوسه و دولاین برگزیده از توده محلی اصفهان به همراه ارقام ار اک ٢٨١١ و ژیلا و در دو زمان کاشت ١٥ فروردین و ١٥ تیر ماه ۱۳۸۰ به ترتیب به عنوان کشت بهاره و تابستانه ، هر کدام در سه تراکم بوته 40، 20 و 13 بوته در متر مربع مورد مطالعه قرار گرفتند . اثر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجز ا عملکرد و سایر صفات فیزیولو ژیک به جز درصد روغن معنی دار بود . کشت بهاره موجب شد تا بوته های حاصل از آن از نظر تعداد طبق در بوته، وزن هزار دانه ، تعداد دانه در بوته و عمل کرد کرت و بوته برتر از بوته های حاصل از کشت تابستانه باشند. عملکرد دانه کرت و بوته، اجزاعملکرد، تعداد دانه در بوته و درصد مغز دانه متأثر از تر اکم بوته بودند . مقایسه میانگین صفات مورد بررسی در تراکم های مختلف کاشت نیز نشان داد که همراه با کاهش تر اکم بوته از ٤٠ بوته در مترمربع تا ١٣ بوته در متر مربع، تعداد طبق در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، درصد مغز دانه و عملکرد دانه بوته روند افزایشی، اما تعداد دانه در طبق و عملکرد در واحد سطح به طور معنی داری روند کاهشی داشت.ژنوتیپ های مورد بررسی نیز از نظر کلیه صفات فیزیولو ژیک و اجزا عملکرد با یکدیگر متفاوت بودند. لاین ١ از نظر تعداد طبق در بوته، درصد مغز دانه ، درصدروغن، شاخص برداشت و عمل کرد بوته و کرت به طور محسوسی برتر از سایر ارقام و لاین ها بود . نتیجه رگرسیون مرحله ای برای تخمین عملکرد دانه بوته مشخص ساخت که در حدود ٧٣ درصد از تغییرات عملکرد دانه توسط تعداد طبق در بوته تعیین شده است. متغیرهای تعداد دانه در طبق ، تعداد کل دانه ، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و شاخص برداشت در معادله عملکرد به ترتیب 8/7، 5/4، 5 و 1/5 درصد ضریب تشخیص را بهبود بخشیدندومجمو عًا 93/2 درصد تغییرات عملکرد دانه را به طور معنی دار توجیه نمودند بنابراین چنانچه در منطقه مورد آزمایش کشت گلرنگ به منظور برداشت دانه و تهیه روغن صورت می گیرد، توصیه می شود که از لاین ١ استفاده شود ضمن این که فواصل بین بوته و بین ردیف به گونه ای تنظیم گردد که در میان اجزا عمل کرد، افزایش عمدتًا در جهت تعداد طبق و دانه در بوته صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

گلرنگ ، عملکرد ، زمان کاشت