بررسی اثر آبیاری تکمیلی و سطوح مختلف کودهای نیتروژنه و پتاسیمی بر تولید گندم دیم در استان کردستان

زراعت در مناطق خشک و نیمه خشک به خصوص در کشت دیم از و یژگی خاصی برخوردار است و عامل تعیین کننده اصلی در مناطق دیم میزان بارندگی و پر اکنش مناسب در مراحل رشد حد اکثر نیا ز گیاه به آب بوده بطور یکه این عامل مهم ایجاب می کند ک ه عملیات کشاورزی و مدیریت مزرعه در اینگونه مناطق به نحو مطلوب و ویژهای انجام گیرد . بنابراین همگرائی کلیه اقدامات و تمهیدات لازم ضمن حفظ پتانسیل ژنتیکی تولید در جهت استفاده بهینه از آب و نزولات و به حد اکثر رساندن عمل کرد به ازاء هر واحد آب مصرفی مهم است . یکی از اقدامات اساسی دیگر مصرف بهینه کود تحت شرایط و یژه دیم است. مصرف متعادل کود ضمن برآورده کردن نیا ز گیاه به عناصر ضروری در افزایش مقاومت به تنش های محیطی و بالاخص فایق آمدن به تنش خش کی نقش دارد . یکی از عوامل مهم تغذیه ای در تولید محصولات کشاورزی و بالاخص گندم دیم ، مصرف نیترو ژن است . واکنش به کود نیتروژنه نیز همچ نین بستگی دارد به ای نک ه گیاه تا چه میزان از سایر مواد غذایی برخوردار است . بدون اضافه کردن فسفر و پتاسیم، واکنش عمل کرد نسبت به افزایش سطوح نیتروژن کمتر از زمانی بود که فسفر و پتاسیم به مقدار کافی مصرف شده بود . بعلاوه مشخص شد که با تأمین نیتروژن فراوان، واکنش به فسفر و پتاسیم نیز بیشتر است. مصرف پتاسیم با افزایش کارایی استفاده از آب (WUE)، تحت شرایط تنش خشکی موجب افزایش مقاومت گیاه به خشکی می گردد و مدیریت صحیح کوددهی در شرایط دیم از اصول اساسی است که مجموعًا موجب افزایش کارایی استفاده از آب می گردد. خاک های استان کردستان عمدتًا به دلیل فقر ماده آلی نیاز کمبود در خا ک کاملا مشهود است. عدم مدیریت برگشت بقایای محصولات به خا ک و بالاخص سوزاندن کلش حاصل از برداشت موجب ک اهش و فقر مواد آلی خاک های منطقه شده است و علت العلل با عدم مصرف بهینه کود های نیتروژنه در حد مو رد نیاز واقعی گیاه موجب بروز فقر نیتروژن در خا ک و نهایتًا موجب بروز علایم کمبود نیتروژن در گیاه و نقصان عملکرد گندم شده است . منابع علمی معتبر داخل کشور و خارجی به اثرات مفید مصرف کودهای پتاسیمی بر محصولات کشاورزی اشاره داشته اند.در مدیریت تغذیه گیاه علاوه بر مصرف سایر عناصر غذایی مورد نیا ز گیاه به مصرف متعادل نیتروژن و پتاسیم به دلایل مختلف تا کید شده است. از جمله این دلایل ، تاثیر مصرف پتاسیم بر نیتروژن است . پتاسیم میزان فراهمی و جذب نیتروژن را افزایش می دهد. وجود مقادیر کافی پتاسیم باعث ایجاد شرایطی در گیاه می گردد که گیاه را با شرایط کم آبی متحمل می سازد. مصرف پتاسیم باعث پایین آوردن مصرف آب برای تولید هر واحد ماده خش ک گیاهی می گردد. زمانیکه گیاهان با کمبود پتاسیم در معرض کم آبی قرار گیرند ، شدت کربن گیری در این گیاهان به صفر نزد یک می شود، درصورت یکه در گیاه ان دارای پتاسیم کافی، همچنان فتوسنتز انجام می گیرد. پتاسیم با پایین آوردن میزان تعرق و تاثیر بر باز و بسته شدن روز نه ها به دلیل پایین آوردن میزان تعرق در مقاومت گیاه به تنش خشکی نقش ارزنده ای ایفا می کند.

کلیدواژه ها:

گندم ، دیمکاری ، آبیاری تکمیلی ، کود