استفاده از روش AMMI برای تخمین اثر متقابل ژنوتیپ * محیط در ژنوتیپ های عدس مناطق دیم

برآورد اثرات متقابل ژنوتیپ * محیط برای اصلاح کنندگان نبات از اهمیت و یژه ای برخوردار است . روش های زیادی برای محاسبه اثرات متقابل ژنوتیپ * محیط ارائ ه شده است . روش های مرسوم آماری همیشه برای تجزیه آزمایشات عمل کرد مؤثر نیستند ، تجزیه واریانس فقط مدل افزایشی را محاسبه می کند و اثر متقابل GE را به عنوان یک منبع تغییر فرض می کند اما آنرا آنالیز نمی کند. تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) هم مدل اثرات ضرب پذیر می باشد به عبارت دیگر منبعی برای اثرات اصلی ژنوتیپ یا محیط در نظر نمی گیر د. در روش های جدید تجزیه های آماری ، AMMI تلفیقی از این دو روش است که هم اثرات ضرب پذیر و هم اثرات جمع پذیر را محاسبه می کند. در این تحقیق ١٠ ژنوتیپ عدس در چها ر تکرار با طرح بلوک های کامل تصادفی در ٥ منطقه از ایران و به مدت دو سال ک شت شدند . مدل اثرات اصلی جمع پذیر و اثر متقابل ضرب پذیر (AMMI) برای تجز یه اثرات متقابل ژنوتیپ * محیط در این آزمایش بکار رفت . سه مؤلفه اصلی اول اثرات متقابل در سطح ١% معنی دار بودند. اثر متقابل ژنوتیپ و محیط از طریق حاصلضرب بردار مش خصه در ریشه دوم ریشه مشخ صه محاسبه شد . نتایج نشان داد که ژنوتیپ های 5، 6 و 1 کمترین مقدار و ژنوتیپ ها ی شماره ٤ و ٧ بیشترین مقدار اثر متقابل را به خود اختصاص دادند . بنابراین ژنوتیپ های ٤ و ٧ بیش ترین تغییرات را د ر محیط های گوناگون نشان دادند و ناپایدار بودند. ضمن اینکه ژنوتیپ های 5، 6 و 1 با داشتن کمترین تغییرات در گ روه ارقام پایدار قرار گرفتند . پارامترهای AMMI مثل SIPC1, EV1, AMGE نیز برای هر ژنوتیپ محاسبه شدند که در نهایت ژنوتیپ های ٥ و ١ به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها انتخاب شدند.

کلیدواژه ها:

عدس ، روش AMMI ، اثر متقابل ژنوتیپ * محیط ، مناطق دیم