بررسی پایداری لاین های امیدبخش گندم نان در استان گلستان

این بررسی به منظور جایگزینی ارقام تجاری منطقه با ارقام جدید گندم نان که دارای پتانسیل عمل کرد بالا و متحمل نسبت به بیماریهای رایج در منطقه باشند ، انجام گرفت . در این آزمایش ٢٠ ژنوتیپ گندم نان بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در منطقه گرگان بهمدت سه سال همراه با شاهد های منطقه (تجن و شیرودی) مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. در طول دوره رشد و نمو ژنوتیپ ها، یادداشت برداری های لازم شامل تعداد روز تا سنبله دهی ، تعداد روز تا رسیدن ، ارتفاع گیاه و خوابیدگی انجام و وضعیت آن ها از نظر واکنش به بیماری های رایج منطقه از جمله زنگ زرد ، فوزاریوم سنبله، سپتوریوز برگ و سفیدک پودری یادداشت گردید . پس از برداشت نیز وزن هزار دانه و عمل کرد دانه ژنوتیپ ها تعیین شد . تجزیه واریانس مر کب داده ها نشان داد که براساس آن اثر متقابل ژنوتیپ در سال در سطح ١% معنی دار بود . به منظور مشخص کردن ارقام پایدار وبررسی و اکنش ارقام در سال های مختلف، تجزیه پایداری با استفاده از روش های واریانس محیطی و ضریب تغیرات و روش های غیر پارامتری واریانس و انحر اف معیار رتبه انجام گردید . نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش واریانس محیطی نشان داد که ژنوتیپ های شماره 4، 2 و 20 به ترتیب دارای کمترین واریانس محیطی و بیشترین پایداری می باشند. همچنین بر اساس روش ضریب تغیرات محیطی ژنوتیپ ها ی شماره 6، 13، 4، 2 و 20 به ترتیب دارای کمترین ضریب تغیرات محیطی و بیشترین پایداری می باشند. بر اساس تجزیه پایداری به روش ناپارامتری ژنوتیپ های شماره 8، 19، 20 و 2 به ترتیب با میانگین رتبه 16، 14/3، 13/7 و 12/7 دارای بیشترین رتبه و کمترین واریانس و انحراف معیار رتبه می باشند. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه واریانس و روش های مختلف تجزیه پایداری ژنوتیپ ها ی شماره ٤ و ٢٠ در سال های مختلف پایداری بسیار خوبی دارد از نظر عملکرد محصول دانه نیز نسبت به شاهد منطقه (تجن و شیرودی) به طور قابل ملاحظه بیشتر است.

کلیدواژه ها:

گندم نان ، تجزیه واریانس مرکب ، سازگاری