ارزیابی لاین های پیشرفته گندم نان در شرایط تنش خشکی اول و آخر فصل زراعی

به منظور مقایسه و اکنش ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان نسبت به تنش خش کی، تعیین بهترین شاخص های تحمل به خشکی، مطالعه ارتباط بین عمل کرد وصفات فیزیولو ژیک و فنولو ژیک وهمچنین مطالعه ارتباط شاخص های مقاومت به تنش با عمل کرد، اجزا ء عملکرد وسایر صفات تحت شرایط آبی ، تنش خشکی اول و آب آخر فصل ز راعی ، این آزمایش برپایه طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) و بصورت کرت های نواری و با شر کت ١٩ لاین پیشرفته گندم نان همراه با دو رقم تجن وشیرودی ( به عنوان شاهد ) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مر کزتحقیقات کشاورزی مغان اجرا گردید . ضرایب همبستگی ساده بین صفات د ر شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی محاسبه گردید و تجزیه رگرسیونی گام به گام نیز برای عمل کرد دانه در شرایط آبی و خشکی آب انجام گرفت و مشخص گردید که تحت شرایط آبیاری طول دوره پر شدن دانه ، مساحت برگ پرچم ، تعداد دانه تک بوته و وزن هزار دانه روی عمل کرد اثرات مستقیم مثبت و بالایی دارند اما تحت شرایط خشکی آب اثرات مستقیم و مثبت تعداد دانه تک بوته ، ارتفاع بوته و سپس تعداد پنجه های بارور بیشتر از سایر اثرات می باشد . بنابراین ، با گزینش برای صفات ذکر شده، بویژه تعداد دانه در تک بوته که درهر دو محیط آبی و خش کی آب بر ر وی عمل کرد تاثیر مثبت دارد می توان در شرایط محیطی مورد نظر موجب افزایش عمل کرد گردید . ضمنًا نقش طول دوره پرشدن دانه در شرایط خشکی کمتر از شرایط آبیاری نرمال می باشد. ضرایب همبستگی ساده بین شاخص های مقاومت به خشکی از قبیل MP (متوسط عملکرد حسابی)، GMP (متوسط عملکرد هندسی)، TOL (اختلاف عمل کرد در شرایط آبی و تنش خشکی)، SSI (شاخص حساسیت به تنش ) و STI (شاخص تحمل به خشکی) نیز محاسبه گردید . می توان بیان کرد که از میان شاخص های مورد بررسی، شاخص STI نسبت به سایر شاخص ها کارایی بهتری در انتخاب ژنوتیپ های پر محصول و متحمل به خشکی دارد . بر اساس این نوع گروهبندی معلوم شد که در شرایط خشکی اول فصل ، ژنوتیپ شماره 20 با STI=1/22 و TOL=1536 و SSI=0/90 و در مرتبه بعدی ژنوتیپ شماره ١٠ با STI=1 و TOL=1389و SSI=0/90 در زمره بهترین ژنوتیپ ها شناخته شدند . همچنین در شرایط تنش خشکی آخر فصل ، ژنوتیپ شماره ١٠ با STI=1/04 و TOL=1179 و SSI= 0/62 و در مرتبه بعدی ژنوتیپ شماره ١ با STI=0/99 و TOL=1371 و SSI= 0/73 در زمره بهترین ژ نوتیپ ها شناخته شدند.

کلیدواژه ها:

لاین های پیشرفته ، تنش خشکی ، گندم نان