میزان گوسیپول ارقام پنبه دانه ورامین و بختگان

گوسیپول یک تر کیب پلی فنول یک بسیار فعال و سمی می باشد که در قسمتهای مختلف گیاه پنبه، به خصوص مغز آن وجود دارد. گوسیپول بدو شکل آزاد (FG) و باند شده (BG) وجود دارد و به علت خاصیت دفع حشرات , دفاع طبیعی پنبه در برابر حشرات محسوب می گردد. تخم پنبه دانه بعنوان مکمل پروتئین و چربی , وسیعا در تغذیهدام به و یژه گاوهای شیری استفاده می گردد. استفاده وسیع از پنبه دانه و کنجاله آن در جیره غذایی دام , به علت وجود ماده سمی گوسیپول محدود شده است . برای احتراز از خطرات مسمومیت با گوسیپول آگاهی از میزان گوسیپول آزاد و تام تخم پنبه د انه و کنجاله (مجموع گوسیپول آزاد و باند شده یا TG) برای کارخانجات روغن کشی، دامداران و شر کتهای سازنده خور اک دام ضروری است . در صورت عدم رعایت سطوح تحمل حیوان به گوسیپول, منجر به مسمومیت دام با این سم می گردد. علائم مسمومیت با گوسیپول در تک معده ایها، نشخوارکنندگان جوان و نشخوار کنندگان بالغ به یکدیگر شبیه و شامل دشواری تنفس ، تنگی نفس ، کاهش میزان رشد و بی اشتهائی می گردد . هدف از اجرای این طرح تعیین میزان گوسیپول آزاد و تام در دو رقم اصلی پنبه دانه کاشت شده در کشور (ارقام ورامین و بختگان ) در دو سال متوالی بود در مجموع ۵۰ نمونه پنبه دانه (زمستان 81-1380) جمع آوری گردید و میزان گوسیپول تام و آزاد نمونه ها با روش AOCS تعیین گردید . متوسط میزان گوسیپول آزاد در ارقام ورامین، بختگان به ترتیب : 0/046±0/288% و 0/074±0/294% و میانگین گوسیپول تام در این ارقام به ترتیب 0/049±0/3% و 0/326%±0/043 تعیین گردید که اختلاف معنی داری بین میزان گوسیپول آزاد نمو نه ها با یکدیگر و گوسیپول تام نمونه ها بایکدیگر دیده نشد (0/01>p). مقدار گوسیپول دانه به عوامل متعددی از جمله، گونه پنبه ، شرایط آب و هوایی و خا ک منطقه ، میزان آبیاری مزرعه ، مقدار و تر کیب کود بستگی دارد که اختلاف بین گوسیپول دو رقم ورامین و بختگان را می توان ناشی از این مسئله دانست . با توجه به ارزش غذائی بالای تخم پنبه دانه در جیره غذائی گاوهای شیری آگاهی از میزان نسبی گوسیپول , استفاده حداکثر از تخم پنبه دانه در جیره دام را با احتراز از مسمومیت آن امکان پذیر می سازد. برای اجتناب از خطرات مسمومیت با گوسیپول قابلیت دسترسی هر دونوع گوسیپول تام و آزاد بایستی در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها:

گوسیپول آزاد ، گوسیپول تام ، تخم پنبه دانه ، رقم ورامین ، رقم بختگان