کشاورزی ارگانیک در ایران: چالش ها، امیدها

به موازات افزایش روزافزون جمعیت جهانی ، تأمین غذای مورد نیاز جامعه بشری با محدودیت های جدی مواجه بوده است، افزایش عملکرد واحد سطح از یک سو موجب خرسندی گردیده اما از سوی دیگر ، استفاده از نهاده های کود و سم و عوارض منفی آنها بر کیفیت محصولات موجب نگرانی های گسترده ای شده است. دستیابی به غذای سالم به منظور نیل به یک زندگی پویا ، اهمیت خاصی به کیفیت محصولات غذایی داده است . در عین حال سوال اساسی این اس ت که آیا کشاورزی ارگانیک که تولید محصولات کشاورزی و دامی را بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی در فرایند تولید مورد توجه قرار می دهد، قادر به پاسخگویی به خیل عظیم جمعیت جهانی خواهد بود؟ در اسناد فرادستی قانون اساسی ، سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق1404 هجری شمسی ، سیاست های کلی برنامه چهارم توسعه و قانون برنامه چهارم ، تعهد سیاسی و عزم کلی دولت در سیاستگذار ی های سطح ملی برای کاهش گرسنگی و سوء تغذیه و دستیابی به امنیت غذایی پایدار اعلام شده است. اصول 3، 29 و 43 قانون اساسی، ضرورت تأمین نیازهای اساسی، رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه تغذیه ، رفاه فردی و اجتماعی را مورد تأکید قرارداده است. همچنین براساس ماده 84 قانون برنامه چهارم توسعه ، دولت موظف است به منظور نهادینه کردن مدیریت ، سیاستگذاری، ارزشیابی و هماهنگی در زمینه امنیت غذا و تغذیه در کشور ، تأمین سبد مطلوب غذایی ، کاهش بیماری های ناشی از سوء تغذیه و گسترش سلامت همگانی در کشور، اقدام های اساسی از جمله تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، تهیه و اجرای برنامه های آموزشی لازم و تخصیص منابع اعتباری ، تسهیلات بانکی و یارانه ای لازم و اجرای برنامه های ایمنی غذا و کاهش ضایعات مواد غذایی را به عمل آورد . در این مقاله ، ضمن پرداختن به مقوله های امینت غذایی و مؤلفه های آن ، کشاورزی ارگانیک و ویژگی های آن ، وضعیت کشاورزی ارگانیک درجهان، کشاورزی ارگانیک در ایران و مقایسه آن با دیگر کشورهای جهان ، استاند اردهای محصولات زراعی و باغی ارگانیک ، قوانین و استانداردهای بین المللی، قوانین و استانداردهای ملی برخی کشورها، به راهکارهای عملی افزایش تولید ارگانیک و سیاست های حاکم در زمینه کشاورزی ارگانیک پرداخته خواهد شد . از جمله می توان به تجدید نظر در ساختار و ترکیب ک میته ملی محصولات ارگانیک ، ساماندهی اطلاعات پراکنده موجود در زمینه کشاورزی ارگانیک، نحوه افزایش دانش فنی و اطلاعات عموم ی کشاورزان در زمینه مزایای کشاورزی ارگانیک و عواقب ناشی از متکی بودن به نهاده های جانبی ، استفاده از نهادهای جایگزین در بخش کشاورزی از قبیل کودهای آلی (کود دامی ، کود سبز و ...)، استفاده از سموم آلی مانند علف کشها و حشره و آفت کش های استخراجی از گیاهان دارویی ، اعمال مدیریت زراعی ، نحوه اعمال سیاست های حمایتی از محصولات ارگانیک ، تولید کنندگان نهاده های آلی کشاورزی و تعریف و اعمال استانداردهای مورد نیاز و غیره پرداخته خواهد شد.