مطالعه اثر ژ نها و ترکیب پذیری مقاومت به بیماری زنگ زرد در برخی ژنوتیپ های گندم نان

اطلاع از ویژگی های ژنتیکی صفات کمی و کیفی در گندم (Triticum aestivum.L.) و نحوه توارث آنها، مهمترین شرط دستیابی به تهیه ارقام با عملکرد بالا همراه با مقاومت به بیماری ها در این گیاه مهم و استراتژیک می باشد. زنگ زرد گندم یا زنگ نواری که عامل آن قارچی بنام Puccinia striiformis f.sp.triticz می باشد یکی از مهمترین بیماری های گندم در اکثر نقاط دنیا می باشد . این بیماری همه ساله به صورت همه گیر بروز می نماید . با توجه به اهمیت این بیماری آزمایشی برای مطالعه اثر ژن ها و ترکیب پذیری مقاومت در برخی ژنوتیپ های گندم نان انجام پذیرفت . لاینهای والدینی شامل 9 لاین و رقم مقاوم تا نسبتا مقاوم و یک رقم حساس (بولانی) بودند به همراه نسل های BC2، BC1، F2، F1 آنها در یک طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه و گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشهد که پس از مایه زنی با دو نژاد کرج 134E134A+ و مشهد 4E0A+ به طور مجزا بررسی شدند. صفات مورد ارزیابی در این آزمایش عبارت از دوره کمون و تیپ آلودگی می باشد . تجزیه و اریانس مقدماتی حاکی از وجود تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها و نژادها برای کلیه صفات مورد بررسی بود . علاوه بر این از تجزیه دای آلل (دو روش گریفینگ و هیمن) نیز استفاده شد. میانگین مربعات SCA و GCA برای تمام صفات معنی داربود، همچنین نشان داد که واریانس افزایشی ژنها سهم بیشتری در کنترل صفات مذکور داشت. آزمون فرض برای صحت فرضیات دای آلل حاکی از وجود اثرات اپیستازی برای تمامی صفات است.

کلیدواژه ها:

گندم ، بیماری زنگ زرد ، ترکیب پذیری ، توارث پذیری ، مقاومت و دای آلل