اثر تنش رطوبتی درمراحل مختلف رشد بر شاخص های رشد چغندرقند در منطقه مغان

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر تنش رطوبتی در مراحل مختلف رشد روی شاخص های رشد و صفات ک می و کیفی چغندرقند طی سال های 1384-1383 در مغان اجرا شد . در این تحقیق چهار مرحله رشد چغندر قند (جوانه زنی، توسعه گیاهی ، میانی و انتهائی ) به عنوان کرت های اصلی و سه سطح آبیاری شامل آبیاری پس از مصرف 75 % و 95 % آب قابل استفاده و یک تیمار بدون تنش پس از مصرف 55 % آب قابل استفاده (شاهد بدون تنش) به عنوان سطوح کرت های فرعی در قالب کرت های یکبار خرد شده بر پایه طرح بلو کهای کامل تصادفی با سه تکرار در نظر گرفته شد. علاوه بر تغییرات ماده خشک و درصد قند چغندرقند، شاخص سطح برگ ،( LAI)، سرعت رشد محصول (CGR)، سرعت رشد ریشه (CGRr) و سطح ویژه برگ (SLA) طی فصل رشد به روش رگرسیونی تعیین شد . نتایج نشان داد که حداکثر شاخص برگ با اعمال سطح اول آبیاری (پس از مصرف 55 % رطوبت) زودتر از سایر تیمارها به مقدار 3/7 و پس از 90 روز سبز شدن در حدود بیستم تیرماه اتفاق افتاد. در صورتی که با اعمال سطح دوم و سوم آبیاری ( 75 %و 95 % آب قابل استفاده) حداکثرشاخص سطح برگ به ترتیب 3/2 و 2/5 بوده که پس از 100 و 120 روز پس از سبز شدن حادث شد. بررسی ارتباط بین افت LAI ودرصد قند نشان داد که برای دستیابی به درصد قند معادل 15 % لازم است افت شاخص سطح برگ بعد از رسیدن به حداکثر مقدار نباید بیش از 0/6 باشد. هنگامی که چغندر قند پس از مصرف 55 % آب قابل استفاده آبیاری شد ، حداکثر سرعت رشد در 90 روز پس از سبز شدن به مقدار 14/8 گرم در متر مربع در روز رسید. در این تحقیق حداکثر سرعت رشد ریشه (CGRr) با اعمال تیمار سطح اول آبیاری معادل 11/2 گرم در متر مربع د ر روز و با اعمال تنش 10/7 و 7/6 گرم در متر مربع در به دست آمد . آهنگ افزایش سطح ویژه برگ در اوایل فصل رشد تا 70 روز پس از سبز شدن ادامه و پس از آن بدلیل ضخیم شدن آنها کاهش یافت . تنش موجب افزایش ضخامت برگ، سطح ویژه برگ در زمان یاد شده به میزان حداکثر 215 سانتی متر مربع در گرم ماده خشک گردید . به طورکلی، نتایج نشان داد که اکثر صفات زراعی چغندرقند تحت تاثیر تیمارهای تنش خشکی قرار گرفته و بین آنها اختلاف معنی داری به دست آمد. لذا با مدیریت بهینه آبیاری امکان ایجاد موازنه در رشد ریشه و اندام هوایی و در نهایت دستیابی به تولید شکر بیشتر در دشت مغان امکان پذیر است.

کلیدواژه ها:

سطح ویژه برگ ، دشت مغان ، ماده خشک و سرعت رشد محصول