بررسی اثر تلقیح با باکتری ریزوبیومی همزیست ارقام عدس روی میزان عملکرد و برخی از خصوصیات زراعی در شرایط دیم

این آزمایش در شرایط مزرعه دیم با طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل، فاکتور اول شامل 5 رقم مختلف عدس و فاکتور دوم شامل دو سطح یکی تلقیح و دیگری بدون تلقیح (شاهد) اجرا گردید. نتایج نشان دادند که اثر تلقیح بر وزن خشک دانه، تعداد نیام ، تعداد بذر و تعداد بذر تک قلو در بوته در سطح احتمال 1% و تعداد بذر دوقلو در بوته، تع داد کل غلاف در بوته در سطح احتمال 5% معنی دار بوده است . که این نتایج حاکی از تأثیر مثبت تلقیح بر عملکرد و خصوصیات زراعی ذکر شده در شرایط دیم می باشد. که تلقیح باعث افزایش وزن دانه، غلاف های دانه دار یک قلو ، تعداد بذر ، تعداد کل غلاف در بوته شده است . در مقا یسه میانگین اثرات ساده رقم تعداد غلاف های پوک در بوته ، تعداد بذر دوقلو در تیمار تلقیح شده کاهش معنی داری نشان داده است . در جدول مقایسه میانگین ها وزن خشک دانه بیشترین مقدار خود را در رقم توده بو می به میزان 106/04 گرم در مترمربع نشان داد که ممکن است ناشی از سازگاری بیشتر و عکس العمل مثبت رقم توده بومی به تلقیح باکتری ریزوبیومی در شرایط اقلیمی منطقه باشد . همچنین بیشترین تعداد بذر دوقلو در بوته به میزان 8/25 عدد در رقم 1237 مشاهده گردید. که بیشترین تعداد غلافهای پوک را نیز تولید کرد. رقم 1324 با کمترین عملکرد د انه نسبت به بقیه رقمها ، بیشترین تعداد نیام دانه دار ، تعداد بذر، تعداد کل غلاف و تعداد غلاف های پوک در بوته راتولید نمود که پایین بودن عملکرد دانه می تواند به ریزی دانه ها یا کاهش وزن هزاردانه مربوط باشد . کمترین تعداد غلاف های پوک در بوته در رقم توده بومی با مقدار 1/17 برآورد شده است. در مقایسه میانگین اثرات متقابل نیز صفت وزن خشک دانه در توده بومی با بیشترین میزان در تیمار تلقیح شده به مقدار 126/06 گرم در مترمربع نشان داده است . این نتایج بیانگر آن است که رقم توده بو می به دلیل سازگاری بهتر با شرایط آب و هو ایی منطقه دارای بیشترین عملکرد 1261kg/ha دانه با تلقیح بذر به وسیله باکتری ریزوبیومی بوده است. رقم پرمحصول توده بومی در اثر تلقیح با باکتری ریزوبیومی حدود 46/5% افزایش عملکرد دانه نسبت به شاهد ، خود را نشان داد . عملکرد دانه در رقم توده بو می در اثر تلقیح با اختلاف معنی دار بطور قابل توجهی افزایش نشان داد . تأثیر تلقیح با اختلاف خیلی معنی دار در سطح احتمال 1% روی عملکرد دانه توده بومی مشاهده گردید.

کلیدواژه ها:

باکتری ریزوبیوم ، عملکرد ، عدس و شرایط دیم