اثر تنش گرما بر خصوصیات مرفولوژیکی و کارایی حرکت مجدد ارقام گندم در شرایط اهواز

سهم وزن دانه گندم از ذخائر ساقه در مناطق خشک احتمالا بیشتر به ذخایر موجود در ساقه وا بسته می باشد تا فتوسنتز جاری . زیرا تنش ها ی محیطی مانند خشکی و گرما سبب کاهش میزان آسیمیلاسیون می شود و در نتیجه نیاز به ذخایر ساقه برای پر شدن دانه ها افزایش می یابد. به منظور ارزیابی تاثیر ارتفاع، وزن و وزن مخصوص میان گره ها بر میزان تجمع و انتقال ذخایر سا قه، در سال زراعی 86-1385 پنج رقم گندم در آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان (اهواز) مورد بررسی قرار گرفتند . تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی در دو سطح ، 4 آذر ماه (تاریخ کاشت بهینه ) و 17 دی ماه (تاریخ کاشت تنش زا دیرتر از مطلوب برای برخورداری مراحل فنولوژیکی با گرمای پایان فصل )، وارقام گندم به عنوان فاکتور فرعی بودند . تفاوت ارقام از نظر صفات وابسته به میان گره ها (ارتفاع ، وزن و وزن مخصوص)و تاثیراین صفات بر تجمع و انتقال ما ده خشک به فواصل هر 10 روز یکبار پس از گلدهی در هر تاریخ کاشت تعیین گردید . رابطه بین صفات میان گره ها و تجمع و انتقال ذخایر ساقه نیز تعیین شد . ارتفاع، وزن و وزن مخصوص میان گره ها تحت تاثیر تنش گرما کاهش یافت . بیشترین کاهش در ارتفاع، وزن و وزن مخصوص میان گره ها تحت شرایط تنش ، در میان گره های پایین دیده شد. میزان ماده خشک منتقل شده تحت شرایط تنش در پدانکل %24 ، در میان گره دوم 35 % و در میان گره های پایین 15 % کاهش یافت. کارایی انتقال ماده خشک در میان گره های پایین تحت شرایط تنش به طور متوسط %5 افزایش اما در میان گره اول و دوم به ترتیب 9 و 18 درصد کاهش یافت. فقط در ارقام وی 22 و داراب وی کارایی انتقال در همه قطعات ساقه اصلی در شرایط تنش نسبت به شرایط مطلوب بیشتر گردید.

کلیدواژه ها:

گندم ، تاریخ کاشت ، تنش گرما ، انتقال ماده خشک و کارایی انتقال