تاثیر حیاط مرکزی به عنوان سیستم غیرفعال در مناطق گرم و خشک

استفاده از سیستم های غیر فعال یکی از بحث های مهم قرن حاضر می باشد که عکس العمل مناسب در برابر مشکلات به وجود آمده توسط عصر صنعت به حساب می آید. یکی از بارزترین نمونه های آن در معماری قدیم ایرانی است که به مباحث اقلیم و مصالح و ادغام آنها و پایداری آنها پرداخته . وجود این سیستم در خانه های سنتی ایران با نگاه ویژه به حیاط بوده است، زیرا معماران ایرانی جهت ایجاد فضای آرام برای ساکنین نیازمند طبیعت بودند و اعتقاد داشتند رابطه ای مستقیم بین پایداری و طبیعت وجود دارد . در معماری حیاط فضایی است که دو کاربرد دارد یکی به عنوان صحن خانه و زمین جلوی ساختمان که اطراف آن محصور باشد و دیگری به عنوان آن قسمت از عرصه که در اشغال ساختمان نباشد و معمولا0 محصور، گلکاری و درختکاری میشود.از آنجا که حیاط متناسب با اقلیم آن منطقه ساخته میشود معماران ایرانی در گذشته با ذکاوت خاص خود مبادرت به ساخت حیاط مرکزی با توجه به اقلیم آن منطقه می نمودند که در اقلیم گرم خشک این فضا دارای فضای سبز درختکاری شده و حوض آب نسبتا بزرگ جهت ایجاد رطوبت ،خنکی و تهویه هوا می بوده است .حیاط مرکزی با توجه به گوناگونی اقلیم در ایران ابعاد و تناسبات متفاوت داشته و کاربردهای فضاهای اطراف آن با توجه به اقلیم تعیین می شده است . معماران گذشته با استفاده از حیاط مرکزی قادر به بکارگیری انرژی تجدید پذیر همانند نور باد و فضای سبز بودنده اند. هدف این مقاله بررسی حیاط مرکزی به عنوان سیستم غیر فعال در اقلیم گرم و خشک خانه های ایرانی است و بررسی کیفیت فضاهای تشکیل دهنده آن مانند ایوان حوض و باغچه می باشد در بناهای قدیمی ایران نقش انرژی های تجدید پذیر مانند آب، باد، خورشید بسیار پررنگ بوده به گونهای که پیوندی ناگسستنی با مردمان این سرزمین داشته است .این را می توان بازتابی از شرایط ویژه محیطی دانست روش تحقیق به کار برده شده در این مقاله به صورت کیفی با استفاده از منابع کتابخانه ای می باشد. نتیجه به دست آمده از این موضوع را این چنین می توان تصویر نمود که به کارگیری معماری حیاط مرکزی در سکونتگاه های قدیمی بیشتر نتیجه ی عوامل اقلیمی و جغرافیایی می باشد این عوامل نقش عمده در به وجود آمدن حیاط مرکزی در ابعاد و اندازه های متفاوت داشته اند.

کلیدواژه ها:

حیاط مرکزی ، اقلیم گرم و خشک ، سیستم غیرفعال .