مکانیسم تشکیل و گسترش گالی در حوضه آبحیز وازرود، مازندران

پژوهش حاضر مکانیسم تشکیل و گسترش گالی ها را در حوضه و از استان مازاندران مورد بررسی قرار داده است. جهت انجام این کار، ابعاد گالی ها شامل عرض و عمق در ارتباط با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه هاای خاک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طی برداشت های میدانی و پروفیل طولی و مقاطع عرضی گالی ها نقشه برداری و ترسیم گردیده و ابعاد گالی ها شامل عرض و عمق آن ها مشخص شد. نمونه های خاک برداشت شده نیز پس از پردازش های آزمایشگاهی، از نظر ویژگی های فیزیکی ( درصد رس، درصد سیلت و درصد ماسه) و شیمیایی ( میزان EC ، میزان PH، درصد آهک، درصد کربن و درصد ماده آلی خاک ) بررسی شدند. در ادامه از طریق تحلیل های خوشه ای، همبستگی پیرسون وتحلیل عامل، ارتباط میان ابعاد مرفومتری گالی ها با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک تحلیل گردید. ضریب همبستگی درصد رس، سیلت و ماسه با عرض گالی ها به ترتیب 5/0- ، 63/0 و 67/0- به دست آمده است. ضرایب همبستگی بدست آمده میان عرض گالی ها و ویژگی های شیمیایی خاک بیانگر آن است که بالاترین همبستگی با ضریب 84% بین میزان EC خاک و عرض گالی ها می باشد. همانند متغیر عرض، عمق گالی نیز بالاترین ضریب همبسستگی را با میزان EC نمونه های خاک نشان داده که مقدار آن 86% می باشد. نتایج تحلیل عاملی برای تغییر پذیری عرض گالی های حوضه مطالعاتی در ارتباط با ویژگی های فیزیکی خاک کف گالی ها، یم مؤلفه اصلی تاثیر گذار را در تغییرات آن نشان می دهد. این مؤلفه با توجیه 79/1 درصد از مجموع کل واریانس، پارامترهای درصد سیلت، درصد ماسه و درصد رس را مهمترین عامل تغییر پذیری عرض گالی ها معرفی می کند. در مورد عمق گالی نیز یک مؤلفه تاثیر گذار در تغییر پذیری آن بدست آمده مه 80/6 درصد از مجموع کل تغییرات واریانس را توجیه می کند.

کلیدواژه ها:

فرسایش گالی ، تحلیل خوشه ای ، تحلیل عاملی ، زیر حوضه گزناسرا