رابطه بین صفات مورفولوژیک و عملکرد ارقام سویا درشرایط حداقل خاک ورزی در بیله سوار مغان

این آزمایش در تاریخ 14 تیر 92 در شهرستان بیلهسوار، در قالب آزمایش اسپلیت پلات با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و عامل اصلی شامل شرایط خاکورزی متداول و حداقل خاکورزی و 10 رقم سویا (ام 7، ال 17 ، دی.پی. ایکس، زان، ساری، سحر، 03033 ، گرگان و ویلیامز) به عنوان عامل فرعی انجام شد. در پلاتهای اصلی که خاک ورزی مرسوم انجام گرفت دو بار پنجه غازی و سه بار دیسک زنی صورت گرفت. پلاتهای فرعی در ابعاد1/2 در 4 متر وفاصله ردیفها 30 سانتیمتر در نظر گرفته شد. کاشت بذر به صورت دستی و در قسمت داغ آب پشتهها با فاصله حدود 5 سانتیمتر روی ردیف و در عمق 3 تا 5 سانتیمتر انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک اندامهای هوایی اندازهگیری شده در ارقام مورد مطالعه سویا نشان داد در صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخههای فرعی و تعداد غلاف در بوته درسطوح عامل اصلی در بین ارقام معنیدار بود، در بقیه صفات اختلاف بین سطوح عامل اصلی معنیدار نبود. اختلاف بین ارقام به جز در درصد سبز شدن دانهها، در بقیه صفات معنیدار بود. اثر متقابل بین سطوح عامل اصلی به جز در طول غلاف درسایر صفات معنیدار نبود. مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه نیز نشان داد که اختلاف بین ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی وتعداد غلاف در بوته معنیدار بود. بیشترین عملکرد در شرایط خاکورزی مرسوم مربوط به رقم 033 و کمترین آن متعلق به رقم گرگان بود. همچنین بیشترین عملکرد در شرایط حداقل خاکورزی را رقمL-17 و کمترین عملکرد را رقم گرگان داشت. همبستگی بین صفات مورد مطالعه در شرایط خاکورزی نشان داد همبستگی بین عملکرد با تعداد غلاف در بوته منفی و بالا و با سایر صفات همبستگی پائینی داشت. همچنین همبستگی بین صفات مورد مطالعه در شرایط حداقل خاک-ورزی نشان داد بین عملکرد با صفات مورد مطالعه همبستگی پائینی داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام صفات مورد مطالعه در شرایط خاکورزی مرسوم نشان داد که صفت تعداد غلاف در بوته اثر منفی و معنیداری بر روی عملکرد داشته، همچنین در شرایط حداقل خاکورزی 4 صفت وزن 500 دانه، زمان گلدهی، تعداد شاخههای فرعی باقی ماندند. تجزیه علیت درشرایط خاکورزی مرسوم نشان داد که صفت تعداد غلاف در بوته اثر منفی و معنیداری بر روی عملکرد داشت و بیشترینتأثیر مستقیم را روی عملکرد دارد ولی از طریق درصد سبز شدن به صورت غیر مستقیم روی عملکرد تأثیر مثبت نشان می - دهد. تجزیه علیت در شرایط حداقل خاکورزی نشان میدهد بیشترین اثر مستقیم به زمان گلدهی مربوط بود و تعداد شاخهفرعی بیشترین اثر منفی را دارد. تجزیه به مؤلفههای اصلی در سطح شرایط خاکورزی با استفاده از دادههای استاندارد شده نشان داد که چهار مؤلفه اصلی اول بیشترین تغییرات کل را شامل میشوند. گروه بندی بر اساس سه مؤلفه اصلی اول درسطح خاکورزی نشان داد که رقم 033 از ضرایب بالایی برای مولفه سوم برخوردار بوده و بهترین رقم بود و رقمهای سحرو گرگان نیز از ضرایب پایینی برای این مؤلفه برخوردار بودند. تجزیه به مؤلفههای اصلی در شرایط حداقل خاکورزی با استفاده از دادههای استاندارد شده نشان میدهد سه مؤلفه اصلی اول باعث بیشترین تغییرات کل میشوند

کلیدواژه ها:

سویا ، حداقل خاکورزی