اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ژنوتیپ های گندم نان

به منظور شناسایی ژنوتیپ های برتر و همچنین بررسی میزان همبستگی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیکبا عملکرد دانه ی گندم نان، شانزده ژنوتیپ امیدبخش گندم نان در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی درقالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرددانه ( 8418 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد زیست توده ( 20846 کیلوگرم در هکتار) در شرایط مطلوب مربوط بهژنوتیپ 2 (...Bow s /Cm 34798/3/snb) بود. اما، کمترین درصد کاهش عملکرد دانه (24/9 درصد) و عملکرد زیست توده (21/6 درصد) بواسطه ی تنش خشکی در ژنوتیپ 16 (...Chen/EAegilops Squarrosa (Taus)//Bcn/3/Vee#7 بدست آمد. بنابراین، ژنوتیپ 16 دارای ثبات عملکردی بیشتری بود. عملکرد دانه در شرایط مطلوب رطوبتی با تمامی صفات مورد مطالعه به جز وزن هزار دانه وتعداد پنجه در متر مربع همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. اما، در شرایط تنش، عملکرد دانه فقط با وزنهزار دانه و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنیدار و با تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک همبستگیمنفی معنی دار نشان داد. بیشترین همبستگی عملکرد دانه در شرایط مطلوب با عملکرد زیست توده (**r=0/786) و سپس با تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (**r=0/731) بود. درصورتی که، بیشترین همبستگی عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی با صفت روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (**r=-0/809) و بعد از آن با وزن هزار دانه (**r=0/774) مشاهده شد. بنابراین، جهت افزایش عملکرد دانه در شرایط مطلوب رطوبتی باید ژنوتیپ هایی که عملکرد زیست توده بالا داشته و دیررس هستند را انتخاب کنیم. درمقابل، درشرایط تنش خشکی، ژنوتیپ هایی با وزن هزار دانهی بالا و زودرس، انتخاب مناسبی برای افزایش عملکرد دانه هستند.

کلیدواژه ها:

گندم ، خشکی ، همبستگی ساده