بررسی وضعیت اکولوژیک فضاهای سبز شهری با کاربرد اکولوژی سیمای سرزمین (مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری سبزوار)

بوم شناسی سیمای سرزمین، رویکرد مهمی برای مطالعات تغییر کاربری فضاهای سبز شهری میباشد. بوم شناسی سیمای سرزمین بر اساس متریکهای مکانی سیمای سرزمین، نقشه سازی و کمی کردن خصوصیات مکانی کاربریهای مختلف را دارد. گسترش شهری موجب تغییرات زیربنایی در ساختار و کارکرد اکولوژیکی کاربری فضاهای سبز شهری میشود، لذا لزوم توجه به اصول علم بوم شناسی سیمای سرزمین، با توجه به تاثیراتی که یک برنامهریزی اشتباه میتواند بر کاربری اراضی شهری داشته باشد؛ امری ضروری است. از آن جایی که عملکرد این واحدهای طبیعی در داخل مناطق شهری بستگی به ترکیب و توزیع آنها دارد، توزیع نامناسب کاربری اراضی شهری که یکی از عمدهترین مسایل در شهرها است، میتواند ناپایداری محیط زیستی مثل آلودگی هوا را در شهرها پدید آورد. در این مطالعه سعی شده تا با کاربرد علم بوم شناسی سیمای سرزمین، وضعیت اکولوژیک فضاهای سبز شهری در جهت حفاظت هر چه بیشتر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. برای همین فضاهای سبز شهری با استفاده از عکس هوایی و تصاویر ماهوارهای به روش طبقهبندی نظارت نشده ( الگوریتم Means-K ( استخراج شدند. سپس با استفاده از نرم افزار FRAGSTATS ترکیب و توزیع لکههای فضاهای سبز شهری به کمک 4 سنجه CA ،NP ،TE ،COHSION مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این ارزیابی نشان داد که کاربری فضای سبز نیمه عمومی که بنا به ماهیتشان فاقد بازدهی اجتماعی هستند، از نظر بازدهی اکولوژیک به مراتب سهم بیشتری نسبت به دیگر کاربریها دارند و در مقابل کاربری پارکها و فضای سبز عمومی، که از فراوانی نسبی کافی برخوردار نیستند و دارای پراکندگی بیشتری هستند، از نظر پیوستگی و انسجام اکولوژیکی هم بسیار ضعیف ارزیابی شدند. توسعه کالبدی شهر، ساخت و سازهای بیرویه بدون ملاحظات زیست محیطی هم، سبب تخریب هر چه بیشتر باغات شده، به طوری که از نظر درصد پوشش، مساحت و پیوستگی اکولوژیکی نسبت به دیگر کاربریها ضعیف ارزیابی شدند.

کلیدواژه ها:

وضعیت اکولوژیک ، اکولوژی سیمای سرزمین ، کاربری فضاهای سبز شهری ، سبزوار