بررسی اثر پرتوتابی بذر با اشعة گاما و پیش تیمار سرمایی سنبله ها بر روی پاسخ به کشت بساک گندم

این تحقیق به منظور بررسی پاسخ به کشت بساک گندم تحت تأثیر فاکتورهای پرتو تابی بذر با اشعه گاما و پیش تیمار سرمایی سنبله ها صورت پذیرفت. برای این منظور از دو رقم گندم بومی ایران با نامهای (Nigricum) (بومی گرگان) و (Graecum) (بومی اراک) که در یک طرح اصلاحی جهت ایجاد صفات زودرسی و پاکوتاهی انتخاب شده بودند استفاده شد. برای انجام آزمایش از یک طرح آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار استفاده شد که اثر تیمار پرتودهی با اشعه گاما در 5 سطح شامل : شاهد، 100، 150، 200، 250، گری و اثر پیش تیمار سرمایی با دو سطح شامل : اعمال و عدم اعمال پیش تیمار سرمایی بر روی صفات کالوس زایی و باز زایی گیاه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. دو رقم بومی با دزهای مورد نظر پرتوتابی شدند و از میان گیاهان نسل دوم موتاسیون تعدادی از بذرهای M3 به همراه دو شاهد برای آزمایش انتخاب شدند. بیشترین میانگین درصد کالوس زایی تحت تأثیر دز 200 گری برابر 38/4% و بیشترین میانگین درصد باز زایی مربوط به دز 150 گری برابر با 86/6% به دست آمد اعمال پیش تیمار سرمایی میانگین درصد کالوس زایی را کاهش داد ولی اثری بر روی میانگین درصد گیاه زایی نداشت. نتیجه دیگر اثر قابل توجه عامل پرتودهی بذرها بر روی کالوس زایی ژنوتیپ ها بود چراکه هیچ یک از دو ژنوتیپ اصلی مورد آزمایش یعنی دو رقم گندم بومی ایران در نتیجه کشت بساک کالوس زایی نداشتند.

کلیدواژه ها:

گندم ، کشت بساک ، پرتو تابی ، اشعه گاما