تجدد و سنت گرایی در کاشیکاری دوره قاجارمطالعه موردی کاشیهای کاخ گلستان

هنر در دوران قاجار همانند سایر ادوار، بازتاب ویژگی های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است؛ ارتباطات تجاری،سیاسی و نظامی با غرب که از دوران صفویه آغاز شده بود، در دورهی قاجار با ایجاد امنیت و ثبات نسبی در کشور به صورت چشمگیری گسترش یافت. این امر، زمینه ساز تجدد خواهی و ورود هر چه بیشتر عناصر فرهنگی بیگانه به جامعهی ایران آن روزگار شد . در زمان قاجار به دلیل علاقهی وافر شاهان قاجار و هنرمندان درباری به غرب گرایی و ارتباط روز افزون با دنیای غرب، گرایش به سوی هنر غرب مآب در کلیهی زمینه ها و همینطور کاشی نگاری فراهم شد. در نتیجه، زمینهی جدایی هرچه بیشتر هنرمند ایرانی از ویژگی های سنتی که از دهه های قبلتر آغاز شده بود بیش از پیش فراهم شد. در کاشیکاریهای مجموعهی کاخ گلستان نیز می توان نوعی دوگانگی در نقوش و موضوعات مشاهده کرد؛ بطوریکه از یکسو گرایش به نقوش و موضوعات سنتی و اصیل ایرانی و از سوی دیگر جدایی و فاصله از آن و تمایل به سوی سبکهای هنری غربی و یا نوعی تجدد دیده می شود. در این پژوهش، نقوش کاشی های کاخ گلستان مورد بررسی قرار می گیرد و سعی بر بازشناسی و ایجاد تمایز میان نقوش ایرانی و نقوش متأثر از غرب در آنها می شود. همزمان با آن، با معرفی سبکهای هنری غربی همچون رنسانس، باروک، روکوکو و نئوکلاسیسیسم، تأثیرات آنها را در نقوش و موضوعات این کاشی ها بررسی میکنیم

کلیدواژه ها:

کاشیکاری ، قاجار ، نقش ، کاخ گلستان ، غرب