بررسی و مطالعه فرهنگ های آغاز هزاره پنجم تا پایان هزاره چهارم ق.م درشرق مازندران

حوزه پژوهشی مورد نظر در حاشیه جنوب شرقی دریای کاسپین واقع شده که از جنوب به سلسله جبال البرز و استان سمنان، ازغرب به قسمت های جلگه ای مرکزی مازندران، از شرق به دشت گرگان و از شمال به دریای کاسپین محدود می شود. حد فاصل این حوزه را شهرستان ساری در شرق و شهر گلوگاه در غرب تشکیل می دهد که در سه بخش کوهستانی، دشت های میانکوهی و جلگه ای میتوان آن را تقسیم نمود. شرایط جغرافیایی و ظرفیتهای زیست محیطی زمینه ایجاد استقرارهای انسانی را در ادوار مختلف ایجاد کرده است. با توجه به تنوع اقلیم در این حوزه، الگوهای استقراری تپه ها و محوطه های باستانی نیز به نظر می رسد در ادوار مختلف، متفاوت از هم باشند. میزان قابل توجهی از این استقرارها مربوط به دوران آغاز هزاره پنجم تا پایان هزاره چهارم ق.م می باشد که از این حیث با توجه به متفاوت بودن شرایط زیست محیطی و فرهنگی، شاهد تشابه و گاهاً تفاوت های فرهنگی در ادوار مختلف در یک محدوده جغرافیایی نسبتاً کوچک هستیم. با توجه به فقدان مطالعات جدی باستان شناسی در گذشته، کمبود مباحث علمی در این محدوده به شدت احساس میشود. اما طی چند سال اخیر، اندک مطالعات پیش از تاریخی مازندران در زمینه ها و ادوار مختلف آغاز شده، که مطالب درج شده در این مقاله حاصل فعالیت های جدید در این منطقه می باشد. با این وجود حین بررسی های انجام شده آثار مربوط به آغاز هزاره پنجم تا پایان هزاره چهارم ق.م در این حوزه یافت شده اند. در این پژوهش داده های محوطه های یافت شده با مناطق فرهنگی همجوار مقایسه شده که در نتیجه می توان اظهار داشت فرهنگ های شرق مازندران در دوران مس و سنگ بسیار مشابه فرهنگ های شناخته شده دشت گرگان و فلات مرکزی ایران می باشد.

کلیدواژه ها:

شرق مازندران ، هزاره پنجم ق.م ، هزاره چهارم ق.م ، مس و سنگ ، گاهنگاری ، فلات مرکزی