مکان یابی ایالت قومس بر اساس منابع تاریخی و داده های باستان شناسی

کومش یا قومس از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی همواره مورد توجه و سکونت اقوام مختلف بوده و در طول حیات خود، فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشته است. با توجه به نقش این ایالت در گذر تاریخ و نیز عدم استفاده از این نام در زمان حاضر، این سوال مطرح است که موقعیت دقیق مکانی این ایالت، کجا بوده ، در گذر زمان، چه گستره ای را در بر می گرفته و در زمان های مختلف، چه تغییراتی داشته است؟ از این رو، با استناد به منابع تاریخی و نیز بهره گیری از داده های باستان شناسی، در صدد پاسخ به این پرسش ها هستیم. این مقاله نیز با هدف تبیین و تحلیل جغرافیای تاریخی قومس، بازشناسی و معرفی پیشینه تاریخی آن سازمان یافته است.بر اساس تحقیقات انجام شده شهرهای این ایالت، در مقاطعی، جزو خراسان بزرگ محسوب می شده و از لحاظ اقتصادی به خراسان وابسته بود و گاهی نیز خود، به صورت مستقل عمل می نموده است. بر اساس منابع تاریخی و داده های باستان شناسی، آبادانی و اوج آن در قرون اولیه ی اسلامی، بیشتر بوده است. این پژوهش با رویکرد تاریخی و اسنادی و بر پایه ی منابع کتابخانه ای انجام شده که با تجزیه و تحلیل آن ها، به سازماندهی و استنتاج از آن پرداخته است.

کلیدواژه ها:

قومس ، ایالت ، متون تاریخی ، داده های باستان شناسی