بررسی روند الگوی سازه های معماری سکونتگاه های زاگرس مرکزی در عصر نوسنگی با نگاهی به کوچروی در اوایل عصر نوسنگی

تاکنون اکثر بررسی ها و مطالعات در مورد سکونتگاه ها و پلان های کشف شده از کاوش ها و تحقیقات باستان شناسانه ی انجام شده در منطقه زاگرس مرکزی در عصر نوسنگی، جنبه توصیفی داشته است. در حقیقت هدف از ثبت و بررسی این سکونتگاه ها و پلان های معماری مکشوفه، تکمیل فرآیند گزارش های کاوش بوده است. توجه به ماهیت این سکونتگاه ها بعنوان بخشی مجزا از دیگر یافته های باستانی، بمنظور پی بردن به روند الگوهای خاص پلان های معماری در ساخت اقامتگاه های اولیه و بررسی تکامل معماری تا زمان ساخت سازه های ثابت و یکجانشین، در این محدوده جغرافیایی در دوره نوسنگی بسیار کمتر از آنچه که شایسته آن می باشد، مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته است. پژوهش حاضر به بررسی سکونتگاه ها و سازه های معماری منطقه زاگرس مرکزی در عصر نوسنگی پرداخته است و روند یکجانشینی را بعنوان فاکتوری مهم در دوره ی نوسنگی و تغییر در رویه ی زندگی بشر از کوچروی فصلی به یکجانشینی دائم به چالش کشیده است. اهمیت زاگرس مرکزی بعنوان یکی از اولین کاندیداهای نوسنگی شدن، بر توجه ویژه به این منطقه می افزاید. زاگرس مرکزی، بعنوان بخش بسیار مهمی از منطقه هلال حاصلخیزی در پدیده نوسنگی شدن می باشد و محیط مساعد جغرافیایی آن، برای یکجانشین شدن و مرکزی دارای پتانسیل نوسنگی شدن، بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر به بررسی محوطه های زاگرس مرکزی در عصر نوسنگی می پردازد که این محوطه ها شامل: تپه شیخی آباد، تپه چیاسبز شرقی، تپه آسیاب، تپه سراب، تپه گنج دره، تپه عبدالحسین، تپه جانی و تپه گوران می باشد. در این راستا از روش مطالعه و مقایسه ی علمی، جهت پژوهش در مورد بررسی معماری و سازه های هر یک از اقامتگاه های مذکور، استفاده شده است و هر یک از محوطه های زاگرس مرکزی، از نظر نوع ساختار معماری مورد مقایسه قرار گرفته اند . حاصل این قیاس، منجر به درک سیر تحول در ساخت اقامتگاه های موقت بیضی شکل در زمان نوسنگی بی سفال الف، و تکامل در ساخت سازه ها به شکل راست گوشه و بی قاعده در دوره های بعدی نوسنگی شد. عامل تاثیر گذار در تغییرات ساخت اقامتگاه ها در دوره نوسنگی در زاگرس مرکزی: شیوه معیشتی بر پایه دام، عوامل زیست محیطی منطقه، افزایش آگاهی و تجربه ی انسان در گذر زمان بوده است.

کلیدواژه ها:

دوره نوسنگی ، زاگرس مرکزی ، یکجانشینی ، سکونتگاه ، کوچروی