تاملی بر شمشیر قبه قرقره ای(ساختار، تزئینات و گستردگی) با تکیه بر آثار موزه های بنیاد مستضعفان

کاوش ها و تحقیقات باستان شناختی تالش و دیلمان در استان گیلان منجر به کشف اشیای فلزین متنوع از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد، نشان از پیشرفت و توسعه فن آوری فلزکاری دارد. مهمترین آثار فلزی مکشوفه، رزم افزارهایی با اشکال و کاربری متنوع بوده که در اختیار اقوام جنگجوی محلی تالشان قرار گرفته است. شمشیرهای قبه قرقره ای یکی از گونه های رزم افزاری تالشان با تیغه ی آهنی و دسته ی مفرغی است. تیغه با نوار برجسته میانی سرتاسری تزئین شده و انتهای دسته به سرهای مخروطی ختم شده و از ویژگی های جالب آن اتصال تیغه و دسته است. علت پیدائی اشیای دو فلزی عدم تکامل ذوب و ریخته گری آهن بوده و فلزگران تزئینات اشیای مفرغی را به دلیل سهولت در ریخته گری و برندگی و مقاومت آهن را توامان در نظر داشته اند.پژوهش به شیوه توصیف و تحلیل به دنبال شناخت ساختار، ویزگی های تزئینی و گستردگی شمشیرهای موسوم به قبه قرقره ای به دو شیوه میدانی و کتابخانه ای است. ویژگی های فنی و شکل بخشی، حوزه فرهنگی و جغرافیائی ساخت و بازه زمانی به کارگیری جستارهای اصلی تحقیق است. سوال تحقیق آنکه ویژگی های ساختاری و تزئینی آن چیست و گستره فرهنگی تا به کجا بوده است پنج شمشیر با قبه قرقره ای از مجموعه موزه های بنیاد دستمایه پژوهش حاضر است. برآیند پژوهش نشان می دهد شمشیرها با ساختار و تزئینات منحصر به فرد در نیمه دوم عصر آهن II درحوزه فرهنگی تالشان و دیلمان ساخته و پرداخته شده و تا مناطق قفقاز گسترش یافته است.

کلیدواژه ها:

شمشیر قبه قرقره ای ، تالش و دیلمان ، آثار موزه های بنیاد ، عصر آهن II