تشخیص و اندازه گیری ترکیبات مولد طعم و بو در مخازن آب

پدیده شکوفایی جلبک در مخزن سد بوکان باعث بروز مشکلات کیفی آب، شامل بدطعمی و بوی نامطبوع گردیده است. ورود فاضلاب شهری بوسیله رود چم سقز به مخزن، مواد لازم برای شکوفایی جلبک را فراهم می آورد و در مواقعی از سال که تراز آب پایین بوده و نور و مواد مغذی جهت رشد جلبک به میزان کافی در دسترس باشد، این پدیده رخ می دهد. جلبکها با تولید نوعی ترکیب آلی بنام Geosmin طعم و بویی شبیه به بوی خاک را در آب ایجاد می نمایند. مطالعات میدانی از مرداد ماه سال 1379 بر روی مخزن آغاز شد و پارامترهای کیفی ازجمله اکسیژن محلول ، فسفات ، نیترات ، غلظت مواد محلول ، دمای آب ، هدایت الکتریکی ، سیلیکا و غلظت مواد معلق در اعماق مختلف مخزن اندازه گیری شده است. جهت مشخص شدن نوع طعم و بو و همچنین اثبات جلبک به عنوان عامل اصلی ایجاد طعم وبو ، نمونه هایی برای تشخیص و اندازه گیری غلظت Geosmin به وسیله دستگاه طیف سنجی جرم ، کراماتو گرافی گاز(GC-MS ) برداشته شد و در شرایط خاص نگهداری و به آزمایشگاه منتقل گردید. نتایج مطالعات نشان می دهد که نوعی جلبک سبز-آبی بنام Microsystis با تولید ترکیب آلی Geosmin باعث ایجاد طعم و بوی نامطبوع در آب این سد می گردد. نتایج بدست آمده از میزان غلظت Geosmin و غلظت کلروفیلa- نیز ارتباط مستقیمی بین شدت بو و میزان غلظت جلبک نشان می دهد. در این مقاله نتایج حاصله از اندازه گیری پارامترهای کیفی بررسی شده و چگونگی برداشت آب و نحوه بهره برداری از مخزن در راستای کاهش طعم و بو در آب شرب شهر سقز ارائه شده است

کلیدواژه ها:

تخلیه گزینشی ، لایه بندی ، مو جهای برشی ، توپوگرافی بستر ، مختصات تعمیم یافته انحناء دار ، ارتفاع دریچه