اثرگذاری برنامهریزی کالبدی بر کاهش آسیبپذیری سازههای شهری در مواجهه با حوادث زلزله

شهرهای امروزی در نقاط مختلف دنیا به دلایل متعدد از جمله مکان یابی و گزینش هسته اولیه شکلگیری شهر، روند توسعه فیزیکی نامناسب،عدم رعایت استانداردهای لازم و ...، همواره در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند. یکی از این خطرات که بسیاری از شهرهای جهان از جمله شهرهای کشور ما را تهدید میکند، زمینلرزه است. در اغلب شهرها وضعیت تراکم سازهای، جمعیت متراکم، عدم رعایت استانداردها، انجام تخلفاتساختمانی به راحتترین شیوههای ممکن، توسعه فیزیکی نامناسب و بیتوجهی به ساختار زمینشناسی، پی سنگ و بافت خاک و...، پیکره آنها را با خطراتجدی روبرو کرده است. وقوع زلزلههای شدید و اثرات مخرب و مهیب آنها، انسان را بر آن داشته که در فکر تدوین یک برنامه زیربنایی برای کاهش خطرات و آسیبهای ناشی از آن باشد. از اینرو ارزیابی آسیبپذیری شهرها در برابر این مخاطرات از ابعاد مختلف، به عنوان یکی از عوامل تعیین کننده میزان خطرمیتواند به کاهش خسارات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از وقوع چنین حوادثی منجر شود. در مقاله حاضر سعی گردید تا با استفاده از روش تحقیقتوصیفی تحلیلی و مطالعه اسنادی )کتابخانهای( به بررسی برخی از معیارهای مؤثر در کاهش آسیبپذیری سازههای شهری پرداخته شود تا برخی اززوایای پنهان برنامههای توسعه کالبدی متناسب با خطرات زلزله مشخص گردد. برخی از یافتههای اسنادی در این تحقیق نشان میدهد که پراکنش شهرها در نقاط آسیبپذیر، عدم رعایت قوانین و ضوابط فنی و مهندسی در دهههای گذشته، بافت کهنه و فرسوده اغلب شهرها، وجود ساختمانها و ابنیههای کم دوام و ناپایدار از جمله معضلات مهمی است که در صورت وقوع بحرانهایی نظیر زلزله دامنه آن را تشدید و عمق و وسعت فاجعه را مضاعفتر میکند. با افزایش نسبت ساخته شده به کل سطح زمین و یا به فضای باز، آسیبپذیری فضای باز ناشی از ریزش آوار ساختمانها و غیرقابل استفاده شدن بافت افزایش مییابد

کلیدواژه ها:

برنامهریزی کالبدی ، توسعه پایدار ، زلزله ، کاهش خطر ، آسیبپذیری شهری