تخصیص بهینه فضای کتاب خانه به انواع کتاب، با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری

می دانیم که کتابخانه ها یک منبع مهم برای جوامع علمی به شمار می آیند. نحوه ی دسترسی به کتاب ها در داخل کتاب خانه مهم است. چیدمان کتاب ها تاثیر زیادی در دسترسی به کتاب ها دارد. در واقع با تغییر در چیدمان کتاب ها، نحوه ی دسترسی نیز تغییر خواهد کرد. بنابراین مسئله چیدمان، یک مسئله مکانی است. موقعیت قفسه ها، حجم قفسه ها، شباهت موضوعی کتاب ها، اهمیت کتاب ها برای مراجعیت، در نحوه ی دسترسی تاثیرگذار هستند. برای دسترسی بهتر، روش هایی ارائه شده اند که هر کدام از آن ها نواقصی دارند و ممکن است چیدمان را بهینه نکنند. با توجه به تعداد حالات زیاد چیدمان و محدودیت های ذکر شده، امکان حل مسئله توسط روش های قطعی و ریاضی وجود ندارد. هدف اصلی این است که با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری، کتاب ها را طوری در قفسه های کتاب خانه بچینیم، که حرکت کلیه ی مشتری ها در مجموعه ی کتابخانه کمینه شود. الگوریتم بر روی یک کتابخانه فرضی و یک کتابخانه واقعی پیاده سازی شده است. چیدمان به دست آمده از الگوریتم با چیدمان موجود در کتابخانه واقعی و همچنین با چیدمان به دست آمده از سایر الگوریتم های فرا ابتکاری مقایسه شده است. نتایج محاسبات نشان می دهد که نحوه دسترسی در چیدمان به دست آمده نسبت به چیدمان فعلی موجود در کتابخانه راحت تر است. همچنین الگوریتم دارای دقت، سرعت همگرایی و تکرارپذیری بالایی است و برای مسئله تخصیص بهینه فضای کتابخانه به انواع کتاب، مناسب است. برای واقعی تر شدن مسئله می توان، چیدمان قفسه ها را نیز بهینه کرد و قیود یا پارامترهای دیگری را نیز در نظر گرفت و چیدمان بهتری را ارائه نمود.

کلیدواژه ها:

بهینه سازی ، فرا ابتکاری ، تخصیص فضا ، کتابخانه ، الگوریتم استعماری