راهکارهای مجزا و مشترک مدیریت فاضلاب و پسماندهای جامد درمناطق روستایی ایران

درحال حاضر براساس آمار وزارتخانه های کشور و نیرو 5500روستا (4/12درصد کل روستاها) تحت پوشش سیستم مدیریت پسماند و680 روستا (1درصد روستاهای کشور) دارای تاسیسات جمع آوری ودفع بهداشتی فاضلاب هستند.میانگین سرانه تولید پسماند وفاضلاب روستایی در کشور به ترتیب 500گرم و 110لیتر درروز به ازای هرنفر می باشد ، بنابراین روزانه حدود11500تن پسماند و42/2 میلیون مترمکعب فاضلاب درمناطق روستایی کشورتولید می شود و دفع غیربهداشتی اینها می تواند مشکلات بهداشتی وزیست محیطی عدیده ای را دراین مناطق ایجاد کند. هدف این مطالعه یافتن راهکارهای ساده وارزان قیمت ومناسب برای مدیریت جامع و مشترک این پسماندها با رویکرد بازیافت واستفاده مجدد می باشد.مواد وروشها :دراین مطالعه با بهره گیری از نتایج مطالعات ملی و موردی انجام شده ، تجربیات سایرکشورها و وضعیت موجود روستاهای کشور، ابتدا روشهای مناسب به تفکیک برای مدیریت فاضلاب ها و پسماندهای جامد تعیین ودرنهایت سیستم های تلفیقی مدیریت همزمان – به ویژه روشهای مدیریت درمحل (on site ) وباهدف عمده بازیافت واستفاده مجدد – با معیارهای مشخص و سیستم وزن دهی انتخاب و اولویت بندیو راهکارهای اجرایی ارایه شده است.نتایج وبحث :براساس نتایج طرح روشهای اولویت دار برای جمع آوری فاضلاب روستایی شامل سیستم های ثقلی باقطرکوچک ومتعارف ساده شده و برای تصفیه فاضلاب در مرحله اول سیستم های دفع درمحل و طبیعی ودرمرحله بعدی سیستم های مصنوعی و یکپارچه می باشد. راهکارهای مناسب برای مدیریت پسماندهای جامد روستایی کاهش تولید ، تفکیک درمبدا ، جمع آوری ، بیوکمپوست (خانگی و حوضچه ای) ، بیوگاز و دفن مهندسی - بهداشتی است. سیستم های تلفیقی مناسب برای تصفیه همزمان فاضلاب ها وپسماندهای جامد روستایی شامل مستراح های کمپوست هوازی مدل مالتروم( Multrum) ، مستراح های کمپوست بی هوازی با چاهک جذب شنی و ترکیب راکتوربی هوازی UASB وبیوگازچینی می باشد.نتیجه گیری:باتوجه به اینکه متولیان مدیریت فاضلاب و پسماندهای جامد درمناطق روستایی کشور جدا بوده – وزارت نیرو و وزارت کشور – وتاکنون توسط هریک ازاین سازمان ها مطالعات ملی ، منطقه ای و محلی درطی سال های گذشته به اجرا درآمده است، می توان با بهره گیری از نتایج مطالعات گذشته و مشارکت عوامل مدیریت یکپارچه روستایی ( دهیاری ها) و مردم و با اجرای روشهای مدیریت تلفیقی ارزان قیمت و ساده انواع پسماندها، درارتقای سطح بهداشت مناطق روستایی بیش ازگذشته موفق بود

کلیدواژه ها:

مناطق روستایی ، فاضلاب ، پسماند ، دفع بهداشتی