ایمنی زیستی تولیدات گیاهی بیوتکنولوژیک

امروزه با رشد روز افزون جمعیت جهانی که بنابر تخمین برخی سازمانهای بین المللی نظیر فائو در سال 2050 بالغ بر تعداد 9,1 میلیارد نفر خواهد شد و این میزان نیازمند افزایش 70 درصدی تولید غذا در جهان و افزایش 100 درصدی تولید غذا در کشورهای در حال توسعه است، مسئولان و محققان را برآن داشته است تا برای این چالش اساسی راهکاری بیندیشند. بر اساس اعلام سازمان ISAAA مؤسسه ارزیابی بهر هگیری از بیوتکنولوژی کشاورزی تولیدات گیاهی بیوتکنولوژیک می تواند راه حلی کلیدی برای رشد روزافزون تقاضا برای غذا در جهان باشد، بر این اساس تولیدات گیاهی مبتنی بر بیوتکنولوژی از 14 سال پیش تا کنون، هرسال رشدی صعودی داشته است. با افزایش گرایش به سوی تولیدات گیاهی بیوتکنولوژیک، اهمیت ایمنی زیستی این قبیل محصولات نیز درحال گسترش است. در این مقاله مولفه های ایمنی زیستی تولیدات گیاهی مبتنی بر بیوتکنولوژی تشریح شده است. این مولفهها عبارتند از بررسی: الف- والدین گیاه، ب- دهنده/تراریخته و فرآیند رها سازی، ج- مشخصات تولیدات ژنی، د- ارزیابی ریسک گیاه تراریخته/غذا. الف- بررسی والدین گیاه شامل تعیین مشخصات ظاهری و وضعیت زراعی، توزیع جغرافیایی، تاریخچه استفاده ایمن، تحلیل ترکیبی است. ب- دهنده/تراریخته و فرآیند رها سازی شامل توصیف دهنده ژن، توصیف ناقل نوکلئوتیدی، فرآیند رهاسازی تراریخته، مشخصات نوکلئوتید جدید، مشخصات بخش جدید است. ج- مشخصات تولیدات ژنی شامل مشخصات، هویت و ساختار، اختصاصیت/سازوکار تاثیر، سمیت زایی و حساسیت زایی است. د- ارزیابی ریسک گیاه تراریخته/غذا شامل تعیین مشخصات ظاهری و وضعیت غذایی، تحلیل ترکیبی، تحلیل غذایی، تحلیل ایمنی(مطالعات حیوانی) است. با بررسی دقیق این مولفهها و تعیین نتایج مربوطه و رفع نگرانیهای محیطی، سلامتی و اقتصادی و اجتماعی می توان در زمینه ایمن بودن تولیدات گیاهی مبتنی بر بیوتکنولوژی قضاوت کرد.

کلیدواژه ها:

تولیدات گیاهی ، بیوتکنولوژی ، ایمنی زیستی