بررسی اثر آتش سوزی بر تنوع پوشش گیاهی جنگل های زاگرس (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده دیل در استان کهگیلویه و بویراحمد)

جنگل بوم نظامی است که در حالت طبیعی و نرمال اجزاء تشکیل دهنده آن با هم در تعادل قرار دارند، هنگامی که تحت تاثیر یک یا چند عامل مخرب طبیعی یا مصنوعی قرار گیرند، بسته به شدت آن عوامل حالت تعادل و خود تنظیمی آن ضعیف گشته یا از بین می رود. با توجه به اهمیت بررسی تنوع زیستی گونه های گیاهی در مطالعات بوم شناختی هر منطقه، در این تحقیق اثر آتش سوزی بر تنوع زیستی پوشش گیاهی و تغییرات آنها در میان مدت و بلندمدت بررسی شد. پس از جنگل گردشی با استفاده از سیستم موقعیت یاب جغرافیایی در عرصه محدوده آتش سوزی تعیین و بر روی نقشه رقومی شده منطقه پیاده شد. در نرم افزار Arc map نقشه های شیب، ارتفاع از سطح دریا و جهت های جغرافیایی تهیه و با تلفیق این نقشه ها واحدهای همگن مشخص شد. منطقه آتش سوزی نشده به گونه ای انتخاب شد که از نظر خصوصیاتی از قبیل نوع پوشش گیاهی، شیب و جهت با منطقه آتش سوزی بیشترین همگنی را داشته باشد. شبکه آماربرداری تصادفی منظم به ابعاد 1250 در 800 متر بر روی نقشه منطقه پیاده شد؛ در عرصه با استفاده از سیستم موقعیت یاب جهانی اقدام به پیاده نمودن 30 قطعه نمونه مستطیلی به ابعاد 25 * 35 متر مربع شد. نوع گونه های چوبی و درصد تاج پوشش در پلات، نوع گونه و درصد پوشش علفی در میکروپلات (5/1 / 5/1 متر مربع) به روش ابعاد شبکه مربعی اندازه گیری شد. تاج پوشش درختی و درختچه با اندازه گیری دوقطر عمود بر هم و تقسیم مجموع تاج پوشش به مساحت قطعه نمونه بدست آمد. نتایج تجزیه واریانس خصوصیات اندازه گیری شده معنی داری تعداد و درصد تاج پوشش درخت و درختچه، تعداد و درصد پوشش علفی را نشان داد. با توجه به مشخصه های مورد بررسی نتایج نشان داد با افزایش ارتفاع از سطح دریا در منطقه از تعداد و درصد پوشش علفی کاسته و بر تعداد و تاج پوشش درختی و درختچه افزوده می شود. نتایج نشان داد که مشخصه های مورد بررسی در منطقه آتش سوزی نشده بیشتر از منطقه آتش سوزی شده می باشد و بین تعداد و تاج پوشش درختی و درختچه ای و زی توده کرم خاکی با تعداد و درصد پوشش علفی همبستگی منفی وجود دارد. به طور کلی با توجه شاخص های تنوع زیستی مورد بررسی در این تحقیق تنوع گونه ای علفی، درختی و درختچه ای در منطقه آتش سوزی شده نسبت به آتش سوزی نشده کاهش معنی داری نشان داد.

کلیدواژه ها:

بوم شناسی ، بوم نظام ، سیستم موقعیت یاب جهانی