معلولین؛ طراحی خاص یا طراحی کارا؟

با وجود پیشرفت های زیاد در عرصه طراحی شهری وشهرسازی، وقتی خوب به پیرامون خود بنگریم متوجه می شویم که ناعادلانه قشری از جامعه خود را کاملا به دست فراموشی سپرده ایم، قشری که در نظام ارزشی انسانی و اسلامی از درجه و اعتبار بالایی برخوردار است. اما چرا این دسته از افراد جامعه خود را این روزها کمتر میبینیم؟ مگر جز این است که شهر مکانی برای استفاده همه اقشار است؟ ما با شهر خود، با طبیعت خود و با روح آنها چه کرده ایم؟ در تعریف عمومی معلولیت آمده است که «معلولیت» عارضه ای است که بر اثر ضعف یا اختلال در سیستم حسی و حرکتی ایجاد و سبب اختلال در جابه جایی و برقراری ارتباط فرد با محیط می گرد. آیا به راستی این تعریف معلول و معلولیت است؟ خوب که بنگریم متوجه میشویم معلولیت تنها بر چسب ساده ای برای یک قشر نیست، بلکه معلولیت روحی جاری درکالبد شهر است؛ شهری که در همه جنبه های شهری اعم از فضاهای خصوصی و عمومی ، خیابان ها ، پیاده رو ها، تجهیزات و مبلمان شهری و … معلول است! توسعه پایدار شهری، شهر را فضایی برای رفت و آمد مطرح نمی کند، و آن را به عنوان فضایی برای زندگی معرفی می کند و این رویکر به استفاده پایدار و پویا از تمامی فضاها بر می گردد، تا جایی که طراحی مناسب فضاهای شهری، دیگر یک طراحی مصلحت گرا نبوده وبه سمتی سوق می یابد که طراحی باید سنجیده و مطابق اصول باشد. یکی از این اصول توجه به مشکلات و حل بهینه آنها برای استفاده معلولین می باشد. معلول فضایی خاص و جدا از بقیه مردم نمی خواهد. شهرما ساختمان، خیابان، مسیر یا پارک ویژه معلولین نمی خواهد و … معلول به فضاهایی زنده، پویا و کارا در کنار سایر مردم نیاز دارد تا تعاملات اجتماعی او در بستری یکسان ولی مناسب با نیازهایش شکل بگیرد. این مقاله سعی دارد تا با بکارگیری اصول طراحی محیط و توسعه پایدار شهری، به راهکارهایی برای خلق فضاهایی متناسب با نیازهای معلولین برسد. تا جایی که دیگر معلول عضو منزوی جامعه امروزی نباشد و بتواند در کنار سایر مردم در آسایش و امنیت جسمی و روحی زندگی کند و بستر خلق شده، بستری کارا و ایمن در جهت بروز استعدادها و توانایی های نهفته او باشد.

کلیدواژه ها:

معلول ، معلولیت ، پیاده رو ، مناسب سازی ، طراحی برای همه ، بهینه سازی ، طراحی محیط ، توسعه پایدار ، فضای شهری ، مبلمان شهری