مناسب سازی ساختمان های آموزشی (مدارس)

پیدایش ابتدایی ترین نیاکان ما بر روی کره زمین را در حدود یک میلیون سال پیش می دانند و باستان شناسان ظهور انسان را بر روی کره زمین از روی ابزاری که می ساخته متعلق به حدود 40000 سال قبل بیان می کنند. انسان از روزهای نخستین زندگی، نیاز به سرپناهی برای محافظت خویش از گزند جانوران، سرما، گرما و دشمنان انسانی داشت. ابتدا بدون آنکه فکر معمارانه داشته باشد در غارها زندگی می کرد که آثار آن را در غارهای سراسر جهان از جمله «التمیرا» در اسپانیا و «لاسکو» در فرانسه می توان مشاهده کرد. درایران نیز برای نخستین اسقرار های اولیه می توان به دو غاز معروف «هوتو و کمربند» در نزدیکی بهشهر اشاره نم.د. تاریخ تشکیل شهر در ایران به گذشته های دور می رسد. در قدیم به شهر «شارستان» می گفتند و در اطراف شهرها دیوار عریضی می کشیدند که «بارو» نام داشت. همچنین وجود انسان به عنوان نیروی کار برای ایجاد هر شهری از ضروریات اولیه می باشد و در سایه امنیت و رشد اقتصادی، ابتدا بناهای مسکونی و سپس سایر بناها از جمله بناهای مذهبی (مساجد ، …) و بناهای آموزشی (مدارس ، …) به وجود آمده اند. مدارس درجوامع کهن مانند امروز، نهادها، سازمان ها، تاسیسات اداری، بازرگانی و مذهبی از مهمترین عوامل توسعه فضاهای آموزشی بودند. به همین دلیل مراکز آموزشی اغلب در کنار این تاسیسات قرار داشتند، پادشاهان هخامنشی نخستین حکومت وسیع و متمرکز را در ایران به وجود آوردند. اداره کشوری با چنان وسعت، نیاز به دبیران و منشیان کارآزموده داشت که می باید در طی دوره های معین تعلیمات لازم از جمله خواندن و نوشتن را در مراکز آمزوشی بیاموزند، هرچند که از مراکز آموزشی آن دوران اطلاعات درستی در دست نیست. ازمراکز آموزشی مهم در عهد ساسانیان می توان به مدرسه جندی شاپور در اهواز اشاره نمود، در دوره سامانیان نیز در پایتخت (بخارا) تعدادی مردسه ساخته شده بود و همچنین در دوره صفویه و قاجاریه نیز مدارسی برای تعلیم و تربیت نوجوانان و جوانان دایر شد. مدرسه دارالفنون هم به دستور و همیت امیرکبیر در این دوران (قاجاریه: 1268) ساخته شد. ویژگی های معماری مدارس مدارس مانند بناهای دیگر، تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر عوامل جغرافیایی، اقلیمی، مصالح ، فناوری ، عملکرد و عناصر ویژه شکل گرفته اند. مدارس نیز از جمله فضاهای معماری هستند که برابر با خصوصیات جغرافیایی و آب وهوایی هر منطقه احداث می شوند. در عصر حاضر مدرسه، از مهم ترین نهادهای اجتماعی، تربیتی و آموزشی، و اصلی ترین رکن تعلیم وتربیت است، که به منظور تربیت صحیح دانش آموزان در ابعاد دینی، اخلاقی، علمی ، آمزوشی، اجتماعی م کشف استعدادها و هدایت و رشد متوازن روحی و معنوی و جسمانی آنان، نیاز به فضاهای آموزشی مناسب دارد، به طوری که گویای فرهنگ، آداب و سنن ور سوم ملی و مذهبی می باشد و بر اساس استانداردهای جهانی طراحی و ساخته شود. فضاهای مدارس ایران مکان هایی فقیر هستند که حتی در مدرن ترین شان اثری از رعایت اصول معماری و گرافیک محیطی دیده نمی شود. خوش ذوق ترین مدیران و معلمان نیز کاری جز چسباندن چند عکس یا پوستر به دیوارها برای روح بخشیدن فضا نمی تواند انجام دهند. با عنایت به مطالب بیان شده در این مقاله به موضوعات زیر پرداخته می شود: بررسی سیر تاریخی تاسیس مدارس؛ بررسی معماری مدارس در دوره اسلامی؛ بررسی ساختمان مدارس در چند کشور؛ آسیب شناسی ساختمان مدارس کشور؛ طراحی و استاندارد فضای آموزشی.

کلیدواژه ها:

مناسب سازی ، ساختمان آموزشی ، بناهای مذهبی ، ویزگی های معماری مدارس