بررسی تأثیر اجرای برنامه خودمراقبتی بر بعد جنسی کیفیت زندگی زنان در دوران یائسگی در شهر تهران

زنان یکی از مهمترین ارکان خانواده و جامعه هستند و سلامت خانواده و جامعه، در گرو تأمین نیازهای بهداشتی، فرهنگی و اقتصادی آنان می باشد[ 1]. آنان در خانواده و اجتماع، دارای وظایف ونقشهای مهمی هستند و لازمه اجرای این نقشها و وظایف، برخورداری از سلامت کامل جسمی وروحی است. هر زن در طول زندگی مراحل رشد مختلفی را پشت سر می گذارد[ 2] یکی از اینمراحل، یائسگی است. پاره ای از مطالعات یائسگی را مرحله طبیعی از زندگی دانسته اند[ 3]. در حالیکه پاره ای دیگر این دوره را یک بحران یا معادل با بیماری تلقی می کنند[ 4]. سازمان بهداشتجهانی سندروم یائسگی را بصورت : الف) تخریب یا سطح پایین استروژن و/ یا پروژسترون ، ب)ناتوانی یا نشانه های وازوموتور (تعریق، گرگرفتگی و درد عضلانی) ، ج) کاهش توان یا درماندگی ذهنی، خستگی، مشکلات خواب و کاهش علاقه تعریف کرده است[ 5]. براساس آمارهای جهانی، در قرن هفدهم، فقط 28 % از زنان به سن یائسگی می رسیدند. در حالیکه امروزه با پیشرفتهای علمپزشکی و بعلت افزایش طول عمر، در برخی از جوامع تا حدود 95 % از بانوان به این مرحله سنی می رسند[ 6]. پیش بینی می شود در سال 2030 جمعیت جهانی زنان یائسه به بیش از 1/2بیلیون با آهنگ افزایش 47 میلیون در سال برسد. سن شروع یائسگی در فاصله 45 تا 55 سالگی بوده و / میانگین آن در جوامع مختلف و نژادهای گوناگون متفاوت است. در ایران، میانگین سن یائسگی 649 سال است [ 7]. در این دوران زنان درمعرض تغییرات غدد درون ریز، جسمانی و روانشناختی قرار می گیرند که ممکن است سالها به طول بینجامد. نشانه های حاد این دوران شامل علایموازوموتور گرگرفتگی، تعریق شبانه، تپش قلب، سردرد، گیجی و بی خوابی و علایم روانی شاملافسردگی، تحریک پذیری، تضعیف حافظه، اشکال در تمرکز، خستگی و کاهش میل جنسی می باشد. این علایم می تواند از ناراحتی جزئی تا علایم شدید و ناتوان کننده متفاوت باشد[ 8]. در این دوران مشکلات جنسی شایع است. اما اطلاعات در مورد نیازهای مراقبتی سلامت جنسی زنان درمیانسالی محدود می باشد[ 9]. گزارش دومین مطالعه سلامت زنان ماساچوست بیانگر این است که احتمالاً پیری و یائسگی در مقایسه با سلامت عمومی و روانی تأثیر کمتری بر عملکرد جنسی داشتهباشد[ 10 ]. در حالیکه سایر مطالعات به افزایش اختلال در عملکرد جنسی بموازات افزایش سن اشاره کرده اند[ 11 ]. همچنین مشخص گردیده که تغییرات جسمی مانند پیری ادراری تناسلی وتغییرات عضلانی- اسکلتی که قبل و بعد از یائسگی اتفاق می افتد، بر عملکرد جنسی زنان تأثیر می گذارد