ارزیابی عملکرد سامانه ی آبیاری بارانی آبفشان (قرقره ای-گان) در استان گلستان

طرح حاضر به منظور ارزیابی سامانه ی آبیاری بارانی آبفشان (قرقره ای-گان) اجرا شده در استان گلستان در سال 1392 در یک مزرعه به مساحت 54 هکتار که 4 دستگاه در آن نصب شده به اجرا درآمد. در این بررسی مشخصات کلی سامانه و مزرعه، کیفیت منبع آبی و خاک، سرعت نفوذ آب در خاک، مشخصات هیدرولیکی سامانه (فشار، دبی، راندمان ها، یکنواختی پاشش)، برنامه ریزی آبیاری و توزیع رطوبت و شوری در نیمرخ خاک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی مقادیر ضریب یکنواختی (CU)، یکنواختی پاشش (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد آب در ربع پایین (PELQ)، راندمان واقعی در ربع پایین (AELQ)، راندمان کاربرد آب (Ea) و راندمان ذخیره را به ترتیب 75، 55، 34، 34، 53 و 83 درصد نشان داد، که همگی بیانگر عملکرد ضعیف این سامانه ی آبیاری می باشند. مقایسه مقادیر سرعت نفوذ آب در خاک و شدت پاشش آبپاش ها حکایت از این مطلب دارد که سنخیتی بین مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر طراحی شده و همچنین با مقادیر شدت پاشش آبپاش که در مزرعه اتفاق می افتد، وجود ندارد. یکی از تلفات مهم آب در این سامانه ی آبیاری بارانی تبخیر و بادبردگی بوده (40درصد) که برای یک سامانه ی آبیاری بارانی قابل قبول نمی باشد. بسیاری از واژه ها که لازمه ی اجرای درست آبیاری در مزرعه است مانند زمان آبیاری، عمق آب مورد نیاز، تبخیر- تعرق، فواصل آبیاری، باران موثر، رطوبت خاک که البته در دفترچه های طراحی نیز به آنها اشاره شده است، برای بهره بردار قابل درک نیست و در نتیجه استفاده درست از سامانه ی آبیاری تحت الشعاع آن قرار گرفته. بطور کلی انگیزه ی بهره برداران خصوصا با پرداخت تسهیلات از طرف متولیان برای اجرای سامانه های آبیاری تحت فشار، زیاد است، ولی اهدافی که در پی دستیابی به آن دنبال می شود مانند استفاده بهینه از منابع آبی، هنوز با چالش های جدی مواجه است

کلیدواژه ها:

آبیاری بارانی ، ارزیابی ، ضریب یکنواختی ، یکنواختی توزیع ، گلستان