تحلیل ارتباط بین شاخص های تنوع گونه ای با عوامل محیطی با استفاده از داده های چند متغیره (مطالعه موردی : منطقه حفاظت شده بیجار کردستان)

تنوع زیستی موجود در اکوسیستم مرتع ، به طور مستقیم تحت تأثیر ویژگی های رویشی و تنوع گونه های گیاهی آن قرار دارد که هموارهمتضمن پایداری این اکوسیستم در مقابل آشفتگی های محیطی و زیستی است. در این تحقیق اثر تغییرات مدیریت های مختلف چرائی درمنطقه حفاظت شده بیجار استان کردستان ، با انتخاب سه منطقه امن (فقط تحت چرای حیات وحش) ، منطقه حفاظت شده (تحت چرای داماهلی و حیات وحش) و منطقه آزاد (فقط تحت چرای دام اهلی) بر تنوع گونه ای و عوامل محیطی پرداخته شده است. بدین منظور در هر مکانمرتعی با استفاده از فرمول ابرهارت، اندازه نمونه تعیین گردید و با استفاده از طرح نمونه برداری دو مرحله ای اقدام به اندازه گیری درصد تاجپوشش گونه ای گیاهی گردید. در هر مکان مرتعی پروفیل خاک حفر شده و ضمن بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ، خصوصیاتفیزیوگرافی (شیب ، ارتفاع و جهت) و فاصله مکان های مورد مطالعه از روستا ، منابع آب و منابع انسان ساز تعیین گردید. شاخص هایغیرپارامتریک غنای گونه ای مارگالف، تنوع گونه هیل (N(1 و شانون- وینر محاسبه شد. به منظور بررسی ارتباط گونه ها با عوامل محیطی و تنوع از آنالیز مؤلفه های اصلی (PCA) استفاده شد. اختلاف معنی دار بین مکانهای مرتعی منطقه امن با حفاظت شده و آزاد در سطح یک درصد بااستفاده از شاخص مارگالف مشخص گردید. شاخص های غیر پارامتریک تنوع گونه ای هیل (N(1 و شانون - وینر اختلاف معنی داری را در سطحپنج درصد نشان دادند که این اختلاف نیز بین مراتع مناطق امن با مناطق حفاظت شده و آزاد می باشد. همچنین نتایج نشان داد که فاصله ازروستا جزء مهمترین متغیر های اثرگذار بر روی میزان تنوع گونه ای و غنای گونه ای شناخته شد. نتایج رج بندی نشان داد که بین تنوع گونهای با فاکتورهای خاک (مقدار ماده آلی ، کربن آلی و درصد شن) ارتباط مثبت و با (میزان درصد رس ،آهک ، هدایت الکتریکی و اسیدیتهخاک) ارتباط منفی وجود دارد.

کلیدواژه ها:

تنوع گونه ای ، غنای گونه ای ، یکنواختی ، آنالیز داده های چند متغیره ، رج بندی ، بیجار ، استان کردستان