بررسی نقش نور در تبیین توالی فضا در معماری اسلامی (نمونه موردی: مسجد شیخ لطف ا...)

نور از عوامل موثر بر ارزش فضایی است که به عنوان غیر مادی ترین عنصر محسوس طبیعت،همواره در معماری اسلامی وجود داشته و در واقع نشان عالم والا و فضایی معنوی است. نوع نگرش بهنور در معماری ایرانی تحت تاثیر تفکر اسلامی به عالی ترین درجه خود می رسد و به عنوان مظهر تقدسو عالم معنوی شناخته می شود . نور در معماری اسلامی ایران همیشه به منزله روشن کردن کامل فضایمعماری به کار نمی رود؛ بلکه گاهی جنبه عرفان و تقدس به خود گرفته و جنبه های دیگر فضا(رنگ،بافت و...) را تحت تاثیر قرار داده و گاهی بر آنها تاکید می کند. ریتم نوری در معماری اسلامی نقش بسزایی را در تبیین تحول و توالی فضا ایفا می کند، به گونه ای که می توان گفت نقش کاربردی توالی فضابه وسیله نور در این معماری در سه مولفه: مکث، حرکت و تاکید تبیین می شود؛ از این رو می تواناین گونه بیان نمود که توالی فضا به وسیله نور به عنوان یک مولفه در زمینه هنرهای سنتی بسیار موردتوجه قرارگرفته و این توجه و اهمیت نشان از جایگاه این اصل در شاکله تفکر اسلامی است. به اینمنظور، مقاله حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده کرده است و در قسمت ادبیات موضوع به تبیینجایگاه نور در علوم معارف سنتی و اسلامی پرداخته تا ابعاد، وجوه و جنبه های کاربردی آن وضوحبیشتری یابد و در ادامه به تبیین نقش نور در توالی فضا بر طبق مولفه های سه گانه پرداخته و با تبیینجنبه های کاربردی ریتم نوری در توالی فضا و جایگاه آن در معماری اسلامی ایران راهکارهایی را برایمعماری امروز ایران در استفاده صحیح و کاربردی از این پدیده مقدس تبیین می نماید.

کلیدواژه ها:

نور ، فضا ، معماری ، توالی ، اسلامی