مؤلفههای آموزشی منجر به توسعه انسانی بر اساس آموزههای اسلام

توسعه انسانی از رویکردهای مطرح در مباحث مدیریت توسعه است. توجه به آموزش به عنوان بازوی اجرایی و فرهنگ ساز این حرکت و رکن آگاهی بخش به انسان، وجه تمایز و اهمیت توسعه انسانی در عصر دانایی است، چرا که مؤلفه های دیگر نیز در سایه ی آموزش صحیح و تربیت شهروندان محقق می شود. اما به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران – از جمله اندیشمندان اسلامی- ویژگی های تعریف شده برای مؤلفه ی آموزش (و سنجش آن)، کفایت نمی کند و به مقیاس های رضایت بخش تری احساس نیاز می شود. دلیل اصلی این امر در نگاه اندیشمندان اسلامی، تفاوت دیدگاه غرب و اسلام در تلقی از انسان است که در مفاهیم توسعه انسانی و هدف تعریف شده ی آن تأثیر مستقیم دارد. این مقاله بر اساس بازتعریف این مفهوم با طرح این پرسش که آموزش باید چه ویژگیهایی داشته باشد تا توسعه انسانی در جامعه محقق گردد به پاسخگویی این سئوال پرداخته است. در این راستا، با نمونه گیری هدفمند از کتب حدیث و روایت و تفاسیر قرآن و با استفاده از تحقیق توصیفی به روش تحلیل محتوای متون، دو مؤلفه (1) عقلانیت وحیانی و (2) علم نافع به عنوان مؤلفه های اصلی استخراج شده است که با زیر مقولات استمرار در تفکر، اهتمام به آزادگی، استمداد از تجربه، التزام به سلوک اخلاقی، درهم تنیدگی تزکیه با علم نافع، ابتنای به نیاز واقعی، تکیه بر منبع صحیح، توجه به نتیجه عملی، کارآمدی و داشتن هویت جمعی توصیف شده اند

کلیدواژه ها:

مؤلفه های آموزشی توسعه انسانی ، عقلانیت وحیانی ، علم نافع ، استمرار در تفکر ، درهم تنیدگی تزکیه با علم نافع ، ابتنای به نیاز واقعی ، داشتن هویت جمعی