کنکاشی در پیشینه و خاستگاه اشتراک لفظی در زبان عربی

واژگان زبان از نظر دلالت بر متباین، مترادف و مشترک لفظی تفسیم می شوند. در تباین، یک لفظ بر یک معنی، در ترادف، چند لفظ بر یک معنا و در اشتراک لفظی، یک لفظ بر چند معنا دلالت می کند. دلالت یک لفظ بر دو یا چند معنا را اشتزاک لفظی گویند. به سخن دیگر، اشتراک لفظی یکسانی معنا و چندگانگی لفظ است. در این فرایند زبانی، واژگان در ساختار، خوانش و نگارش، همانند و در معنا گوناگون و ناهمانند نمایان می شوند. این مقاله به روش تحلیلی- توصیفی است، بر آن است تا از یک سو پیشینه اشتراک لفظی را در زبان عربی کاویده و از دیگر سو عوامل برجسته را در پیدایش آن مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش نشان می دهد که پدیده اشتراک لفظی به عنوان یکی از عوامل گسترش واژگان زبان عربی قلمداد می شود که در پیدایش آن عواملی چون کاربرد مجازی، گویش ها، وام گیری، و دگرگونی زبانی نقش مهمی دارد. همچنین نشان می دهد که واژگان مشترک به هنگام کاربرد، از میان معانی گوناگونی که دارند، جز به یک معنا به کار نمی روند. به سخن دیگر، اگرچه بسیاری از واژگان بر بیش از یک معنا دلالت دارند، ولی معمولا در یک سیاق و بافت معین، تنها بر یک معنا دلالت می کنند و دیگر معانی نادیده انگاشته می شوند.

کلیدواژه ها:

اشتراک لفظی ، لفظ ، معنا ، سیاق