بررسی بافت شهرتاریخی گسگر بر اساس الگوی شهرسازی ایرانی اسلامی

شهر تاریخی گسکر، در استان گیلان، در شهرستان صومعهسرا و در محدودهی جنگل هفت دغنان قرار دارد.وسعت شهر گسکر در حدود 100 هکتار تخمین زده شده که تنها بخش ناچیزی از محوطه در اثر فعالیتهای باستانشناسی آشکار شده که شامل پلها، بازار، قلعه، حمامها و برج و باروی شهر و... است؛ همین آثار، نشان دهنده پیشرفت و رونق اقتصادی شهر از قرون ششم تا اواخر دوره صفوی است. با توجه به نتایج حاصل از حفاریهای باستانشناسی و نیز مطالعات متون تاریخی و نوشته جغرافیادانان اسلامی، به نظر میرسد که محور شکل گیری شهر گسکر در اطراف رودخانههای جاری در این شهر بوده است. در اطراف این رودها مسجد و حمامها و بازارها و محلههای مختلف شهر قرار داشتند و ارتباط بین آنها از طریق پلهایی که بر روی این رودها زده شده بود، برقرار میشد. اما محور شکلگیری شهرهای ایران در این دوران( از دوران سلجوقی تا صفوی)، مساجد هستند؛ که گاهی این مساجد در کنار مقابر افراد مقدس و مورد احترام مردم قرار داشتند. در کنار مساجد، بازارها و حمامها و کاروانسراهای شهری و مدارس ساخته میشدند. پس محور اصلی برای توسعه شهری در دوران اسلامی مساجد هستند. در این مقاله که از نوع توصیفی تحلیلی است و دادههای تحقیق بر اساس بررسیهای میدانی و مطالعات اسنادی گردآوری شده؛ سعی بر آن است ابتدا بافت شهر تاریخی گسکر معرفی و سپس بافت معمول شهرسازی شهرهای ایران در این دوران بیان شود و در ادامه به بررسی بافت شهرسازی گسکر بر اساس الگوی شهرسازی ایرانی اسلامی میپردازیم.

کلیدواژه ها:

شهر تاریخی گسکر ، شهرسازی ایرانی اسلامی ، باستانشناسی ، گیلان